________________
ગાથા-૧૬,૧૦૭
ચોથાવતની કઈ નિર્મળતા રહે ? અહીં પણ દોષો છે - ઉક્ત સાધુ સૂત્રના દોષો અહીં જાણવા. વિશેષ એ કે – તેને એકલી જોઈ તરુણો આવે, હાસ્યાદિ કરે, શરીરે ચોંટે, ઉગ્રુહ કરે, સ્પર્શથી તેણીને મોહોદય થાય, શીલ ભાંગે, ગર્ભ રહે, જો પાડી દે મહાદોષ થાય. ગર્ભ વધે તો પ્રવચનની ઉગ્રહણા ચાય, ઈત્યાદિ - ૪ - અનેક દોષો સંભવે. • ગાથા-૧૦૮ થી ૧૧૦ :
જે ગચ્છમાં રાત્રિના એકલી સાધ્વી બે હાથ માત્ર પણ ઉપાશ્રય બહાર જાય, તે ગચ્છમાં મર્યાદા ક્યાંથી હોય? જ્યાં એકલી સાધ્વી પોતાના બંધુમુનિ સાથે બોલે, તો હૈ સૌમ્ય! તે ગચ્છને ગુણહીન જાણવો.
જે ગચ્છમાં સાધ્વી જકાર, મકારાદિ શબ્દો ગૃહસ્થ સમક્ષ બોલે, તે સાધ્વી પોતાને પ્રત્યક્ષ સંસારમાં નાંખે છે.
૨૦૩
• વિવેચન-૧૦૮ થી ૧૧૦ :
જે ગચ્છમાં ઉપાશ્રય બહાર એકલી સાધ્વી રાત્રિમાં બે હાથ માત્ર ભૂમિમાં જાય, તેમાં આ દોષો સંભવે - કોઈ પરદારા સેવક રાત્રિના એકલી જોઈને હરણ કરે, કે રાત્રિના ભ્રમણ કરતી તેણીમાં શંકા થાય, ચોરો પણ અપહરણ કરે, વસ્ત્રાદિ લઈ લે. ઈત્યાદિ કારણે રાત્રે બહાર ન જાય.
ઉત્સર્ગથી એકાકી સાધ્વી, પોતાના જ એકલા ભાઈમુનિ સાથે બોલે કે એકલા સાધુ પોતાની બહેન સાધ્વી સાથે બોલે તો તે ગચ્છ ગુણહીન જાણવો. કેમકે એકલા વાતચીતમાં ઘણાં દોષો સંભવે છે. કામવૃત્તિ મલિન થાય છે. પ્રીતિ આદિ વધે છે કહ્યું છે – સાધ્વીના સંદર્શનથી પ્રીતિ થાય, પ્રીતિથી રતિ થાય, તેનાથી વિશ્વાસ જન્મે, વિશ્વાસથી પ્રણય જન્મે, તેનાથી પ્રતિબંધ થાય. - - હે સાધ્વી ! જેમ જેમ તું મારો સ્નેહ સંપાદિત કરીશ તેમ-તેમ મને તારામાં સ્નેહ વધશે. ઈત્યાદિ - ૪ - મુંડીવેશધારી-સાધ્વીના દર્શન અને સંભાષણથી સંદીપિત મદનરૂપ અગ્નિ સાધુના બ્રહ્મચર્યાદિ ગુણરત્નોને ન ઈચ્છવા છતાં બાળી નાંખે છે.
જે ગચ્છમાં પાર્૰ - તારી યોનિ દુષ્ટ છે, જેમાં તું ઉત્પન્ન થયો છે, જા શઠ સાથે ચોંટી જા, શું તને યક્ષ ચોંટયો છે તારી મા મરે, તારો બાપ મરે ઈત્યાદિ અપ્ શબ્દો બોલે. માર તારું મોઢું ન બતાવ, તારા મોઢામાં વિષ્ઠા પડે, ઈત્યાદિ બોલે. તે જિનપ્રવચનદમની, મોટા અવાજે કુત્સિત બોલે છે. જે ગૃહસ્થો પણ સાંભળે, તે સાક્ષાત્ ભવપરંપરા કોટિ સંકુલ ચતુર્ગત્યાત્મક સંસારમાં સાધ્વી આભાસવેષા - વેષ વિડંબિકા, આત્માને પતિત કરે છે.
ગાથા-૧૧૧ થી ૧૧૩ :
જે ગચ્છમાં સાધ્વી ગૃહસ્થ જેવી સાવધ ભાષા બોલે છે. તે ગચ્છને હે ગુણસાગર! શ્રમણગુણથી રહિત જાણ.. વળી જે સાધ્વી સ્વ ઉચિત શ્વેત વસ્ત્રો ત્યજી વિવિધ રંગી વિચિત્ર વસ્ત્ર-પાત્ર સેવે છે, તેને સાધ્વી ન કહેવી... વળી જે સાધ્વી ગૃહસ્થના શીવણ-તુણન-ભરણ આદિ કરે છે, પોતાને કે પરને તેલનું ઉત્ક્રર્તન કરે છે.
ગચ્છાચારપ્રકીર્ણકસૂત્ર-સટીક અનુવાદ
• વિવેચન-૧૧૧ થી ૧૧૩ :
જે ગણમાં સાવધરૂપ ભાષા બોલે, જેમકે – તારું ઘર બળી જાય, તારો પુત્ર યમગૃહે જાય આદિ ગૃહસ્થોને કહે. સાધ્વીને કહે – તારી દંતપંક્તિ તોડી નાંખુ, તારા પગ કાપી નાંખુ, તારા પેટમાં અગ્નિ નાંખુ, હે રાંડ ઈત્યાદિ બોલે. - ૪ - પિ શબ્દથી સ્વભાવમાં રહીને પણ ગૃહસ્થ ભાષા વડે બોલે. જેમકે · તારું ઘર પડતું દેખાય છે, શા માટે તે સરખું નથી કરાવતા? તારી પુત્રી મોટી થઈ ગઈ, તેને માટે વર શોધ ઈત્યાદિ ભાષા બોલે. આવો ગચ્છ શ્રમણગુણ વર્જિન જાણવો.
-
૨૦૪
જે આર્યા સાધ્વી યોગ્ય વસ્ત્રનો ત્યાગ કરીને વિવિધ ભરત આદિ યુક્ત વસ્ત્રો કે આશ્ચર્યકારી રૂપો - ૪ - બહુમૂલ્ય વસ્ત્રો, જે સાધ્વીને અયોગ્ય છે, ધારણ કરે, તે પ્રવાન ઉગ્રહકારી છે.
સીવન - ખંડિત વસ્ત્રાદિનું, તુણન - જિર્ણવસ્ત્રાદિનું, ભરણ-ભરત કરવું, ગૃહસ્થના ગૃહદ્વારાદિનું રક્ષણ કરવું, તેલ-ઘી-દુધ આદિ વડે અંગોપાંગનું મર્દન કરે, પિ શબ્દથી અંગ ક્ષાલન, વિવિધ મંડનાદિ કરે, સુભદ્રા આર્યાવત્. તે પાર્શ્વસ્થા - પાર્શ્વસ્થ વિહારણી, અવસન્ના-અવસન્નાવિહારી આદિ થાય છે.
- ગાથા-૧૧૪,૧૧૫ -
વિલાસયુક્ત ગતિથી ગમન કરે, રૂની તળાઈમાં અને ઓશીકાપૂર્વક શયન કરે, તેલ આદિથી શરીરનું ઉદ્ધર્તન કરે, જે રનાનાદિથી વિભૂષા કરે, ગૃહસ્થના ઘેર જઈ કથા-વાર્તા કરે, યુવાન પુરુષોના આગમનને અભિનંદે, તે સાધ્વીને જરૂર શત્રુ જાણવી.
• વિવેચન-૧૧૪,૧૧૫ :
જે આર્યા બિબોપૂર્વક વિલાસયુક્ત ગતિથી રાજમાર્ગ આદિમાં વૈશ્યાની જેમ ભમે છે, બિબ્લોક અને વિલાસના લક્ષણ-ઈષ્ટ અર્થ પ્રાપ્ત થતાં અભિમાન-ગર્વ જન્મે, સ્ત્રીનો અનાદર કરતાં બિબ્લોક નામ જાણવું. સ્થાન, આસન ગમન કરતાં હાય-ભ્રમર-નેત્રકર્મથી જે વિશેષ શ્લિષ્ટ ઉપજે તે વિલાસ. - X - X - x - વળી કેવી ? ઓશીકા સહિત, મસ્તકે અને પગે ઓશીકા રાખે, પિષ્ટિકાદિ વડે મર્દન કરે. પોતાના શરીરે સ્નાન, વિલેપન, પુષ્પમાળા, વીંઝણા, વસ્ત્રાદિને ધૂપન, દાંત રંગવા આદિ કરે, તેને વર્ધમાનસ્વામીએ આર્યા કહેલ નથી. પણ વેષવિડંબિની, જિનાજ્ઞા કંદલી કુઠારિકા, પ્રવચન માલિન્યકારિણી, અનાચારિણી આદિ જાણવી.
ગૃહસ્થના ઘેર જઈ ધર્માભાસકથા કે સંસાર વ્યાપાર વિષયા કયા વચન વિલાસથી વિસ્તારે છે. તેણીની સામે તરુણાદિ પુરુષો આવે છે ત્યારે આપનું આગમન ભવ્ય છે, અમારા સ્થાને રહો, ફરી પાછા પધારજો, કંઈ ચિંતા ન કરતા, અમારે યોગ્ય કાર્ય જણાવજો, ઈત્યાદિ વચનાડંબર કરે. તે સાધ્વીને ગુરુ-ગચ્છ-સંઘ-પ્રવચનની શત્રુરૂપ જાણવી.
• ગાથા-૧૧૬ :
વૃદ્ધ કે યુવાન પુરુષો પાસે રાત્રે જે સાધ્વી ધર્મ કહે છે, તે સાધ્વીને પણ