Agam Satik Part 20 Pragnapana Sutra Gujarati Anuwad 1

SR No.: 009011
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Total Pages: 96
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_pragyapana
File Size: 1 MB

Page 106

પ/-I-Ja૧૬ થી 321 193 અવધિજ્ઞાન અને વિભંજ્ઞાનનો અસંભવ છે. માટે બે જ્ઞાન બે અજ્ઞાન હોય છે. તથા અવધિજ્ઞાન અને વિર્ભાગજ્ઞાનનો અસંભવ છે. માટે બે જ્ઞાન બે અજ્ઞાન હોય છે તથા મધ્યમ અવગાહનાવાળો સંગાત અને અસંખ્યાત વષયુક પણ હોય. અસંખ્યાત વષયકની પણ બે ગાઉ ઉંચાઈ હોય, માટે અવગાહના વડે ચતુઃસ્થાનપતિત સમજવો. સ્થિતિ વડે પણ ચતુઃસ્થાન પતિત જાણવો. આદિના ચાર જ્ઞાનથી છે સ્થાન પતિત છે. * x *x - સર્વ આવરણના ક્ષયોપશમથી કેવળમાં ભેદ ન હોય. જઘન્યસ્થિતિક મનુષ્ય સૂત્રમાં તેમને બે અજ્ઞાનથી છ સ્થાનકો કહ્યા. કેમકે જઘન્યસ્થિતિક મનુષ્યો સંમૂર્ણિમ હોય છે અને તે અવશ્ય મિથ્યાર્દષ્ટિ હોય છે. માટે તેમને અજ્ઞાન જ હોય છે. ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિક મનુષ્ય સૂત્રમાં બે જ્ઞાન - બે અજ્ઞાન કહ્યા. અવધિ, વિભંગ અસંખ્યાતા વર્ષાયુકને હોતાં નથી. મધ્યમ સ્થિતિક મનુષ્ય સંબંધી સૂત્ર, મધ્યમ અવગાહનાવાળા મનુષ્ય સૂમ માફક જાણવું. જઘન્ય આભિનિબોધિક જ્ઞાનવાળા મનુષ્ય સૂત્રમાં બે જ્ઞાન, બે દર્શનો કહેવા. કેમકે આવો મનુષ્ય અવશ્ય અવધિ અને મન:પર્યવજ્ઞાન હિત હોય. કેમકે તેને પ્રબળ જ્ઞાનાવરણોદય હોય છે. તેથી બાકીના જ્ઞાનદર્શનનો અસંભવ હોવાથી આભિપર્યાયથી તુલ્ય છે. ઉત્કૃષ્ટ અભિનિબોધિક સૂરમાં સ્થિતિ વડે બિસ્થાન પતિત છે. કેમકે તે અવશ્ય સંખ્યાતા વષયક હોય છે. કેમકે અસંખ્યાત વર્ષાયિકને તથાભવ્યત્વથી ઉત્કૃષ્ટ અભિનિબોધિજ્ઞાન ન થાય. જઘન્ય અવધિ અને ઉત્કૃષ્ટ અવધિ સૂરમાં અવગાહના વડે બિસ્થાનપતિત કહેવો. કેમકે ઉક્ત સ્વરૂપ સૌથી જઘન્ય અવધિ જ્ઞાન મનુષ્યને પરભવથી આવેલ ન હોય. તે તભવિક અને પયાવસ્થામાં જ થાય. ઉત્કૃષ્ટ અવધિ ભાવસાત્રિીને હોય. તેથી બંને અવધિ વાળા અવગાહનાથી પ્રસ્થાનપતિત હોય. મધ્યમ અવધિ પરભવથી પણ આવેલ હોય. તેવી અપર્યાપ્તાવસ્થામાં પણ સંભવે માટે અવગાહના વડે ચતુઃસ્થાન પતિત છે. ગણે અવધિવાળા સ્થિતિથી મિસ્થાન પતિત હોય - X - X - - ત્રણે મન:પર્યવજ્ઞાની સ્થિતિ વડે ત્રિસ્થાનપતિત છે. કેમકે ચારિત્રવાળાને જ તે જ્ઞાન સંભવે. કેવળજ્ઞાનસૂત્રમાં કેવલી સમુઠ્ઠાતને આશ્રીને અવગાહનાથી ચતુઃસ્થાનપતિત છે. - x * પણ શેષ કેવળજ્ઞાની મિથાનપતિત હોય છે. સ્થિતિ પણ તેમજ છે. વ્યંતર, જ્યોતિકાદિ પૂર્વવતું. એમ જીવ પર્યાયો કહ્યા. * સૂત્ર-૩૨૨ થી ૩રપ : [3] ભગવન / અજીવ પર્યાયિો કેટલા ભેટે છે ? બે ભેદ. પી અને અરૂપી અજીવપર્યાયિ. ભગવન! અરૂપી અજીવ પર્યાયિો કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ! દશ ભેદ - ધમસ્તિકાય, ઘમના દેશ, ધમનીપદેશ, અધમસ્તિકાય, 198 પ્રજ્ઞાપનાઉપાંગસૂત્ર - સટીકાનુવાદ/૧ અધમના દેશ, ધમના પ્રદેશ, આકાશાસ્તિકાય, આકાનાદેશ, આકાનાપદેશ, અદ્ધા સમય. [3] ભગવન / પી અજીવપયયો કેટલા ભેટે છે ' ગૌતમ ચાર ભેદ. સ્કંધ, સ્કંધદેશ, કંધપદેશ, પરમાણુ યુગલો. ભગવદ્ ! તે સંખ્યાતા, અસંખ્યાતા કે અનંતા છે ? ગૌતમ! અનંતા છે. ભગવાન અનંતા કેમ કહ્યા ? ગૌતમ! અનંતા પરમાણુ યુગલો, અનંતા તીuદેશિક અંધ યાવતું અનંતા દશપદેશી સ્કંધ, અનંતા સંખ્યાતપદેશી - અસંખ્યાતપદેશી - અનંત પ્રદેશી કંધ છે, માટે કહ્યું. [24] ભગવન ! પરમાણુ યુગલના કેટલા પચયિો છે ? ગૌતમ ! અનંતા. ભગવાન ! એમ કેમ કહ્યું? ગૌતમ ! પરમાણુ એક પુદ્ગલ, ભીજાની અપેક્ષાથી દ્રવ્ય-પ્રદેશઅવગાહનારૂપે તુલ્ય છે. સ્થિતિથી કદાચ હીન, તુલ્ય કે અધિક છે. છે હીન હોય તો અસંખ્યાત ભાગ હીન કે સંખ્યાતભાગ કે સંખ્યાતગુણ કે અસંખ્યાત ગુણ હીન હોય. જે અધિક હોય તો અસંખ્યાતભાગ સાવવું અસંખ્યાતગુણ અધિક હોય. કાળા વર્ણ પયયથી કદાચ હીન તુલ્ય કે અધિક હોય. જે હીન હોય તો અનંતભાગ-અસંખ્યાતભાગસંખ્યાતભાગ-સંખ્યાતગુણઅસંખ્યાતગુણ-અનંતગુણહીન હોય. જે અધિક હોય તો અનંતભળ ચાવતુ અનંતગુણ અધિક હોય. એ પ્રમાણે બાકીના વર્ષો ગંધ-સસ્પર્શ પચયિથી છ સ્થાનપતિત છે. સામિાં શીત, ઉણ, સ્નિગ્ધ મૂક્ષ પયય વડે પણ છ સ્થાન પતિત છે. માટે ગૌતમ ! તેના અનંત પયયો કહ્યા. દ્વિપદેશિક સ્કંધોનો પ્રશ્ન. ગૌતમ! અનંતા કર્યો છે. એમ કેમ કહ્યું? એક વિદેશી કંધ, બીજાની અપેક્ષાથી દ્રવ્ય અને પ્રદેશ રૂપે તુલ્ય છે. અવગાહનાથી કદાચ જૂન, તુરા કે અધિક હોય. જે ન્યૂન હોય તો પ્રદેશજૂન અને અધિક હોય તો પ્રદેશ અધિક હોય. સ્થિતિ વડે ચતુઃસ્થાનપતિત હોય. વણદિ અને ઉકત ચાર સ્થીિ છ સ્થાનપતિત હોય. એ પ્રમાણે શિપદેશી આંધ છે. પણ અવગાહના વડે કદાચ જૂન, તુલ્ય કે અધિક હોય. ન્યૂન હોય તો એક કે બે પ્રદેશ ન્યૂન અને અધિક હોય તો એક કે બે પ્રદેશ અધિક હોય. એ પ્રમાણે દશ પ્રદેશી અંધ સુધી કહેવું. પણ અવગાહનામાં પ્રદેશની વૃદ્ધિ દશ પ્રદેશ સુધી કરવી. અવગાહના નવપદેશ ન્યૂન જાણવી. સંખ્યાત દેશી સ્કંધનો પ્રશ્ન - ગૌતમ! અનંતાપર્યાય છે. ભગવન! એમ કેમ કહ્યું ? એક સંખ્યાનપદેશી અંધ, બીજથી દ્રવ્યાથથી તુલ્ય છે, પ્રદેશરૂપે કદાચ જૂન, તુલ્ય કે અધિક હોય. જે ન્યૂન હોય તો સંખ્યાત ભાગ કે સંખ્યાતગુણ ન્યૂન હોય. અધિક હોય તો એમ જ હોય. અવગાહનાથી