Agam Satik Part 12 Bhagavati Sutra Gujarati Anuwad 4

SR No.: 009003
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Total Pages: 112
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_bhagwati
File Size: 1 MB

Page 111

૧૯)-I૮/૩૦ થી 993
૨૦૩
ભગવન્! મનનિવૃત્તિ કેટલા ભેદે છે? ગૌતમ! ચાર ભેદ. તે આ - સત્યમનનિવૃત્તિ ચાવવું અસત્યા-અમૃષા મનોનિવૃત્તિ. એ પ્રમાણે એકેન્દ્રિય અને વિકલેન્દ્રિયને વજીને વૈમાનિક સુધી કહેવું.
ભગવાન! કાય નિવૃત્તિ કેટલા ભેદે છે? ગૌતમાં ચાર ભદે. તે - કોળકાય નિવૃત્તિ ચાવત લોભકષાય નિવૃતિ એ પ્રમાણે વૈમાનિક પર્યન્ત કહેવું.
ભગવાન ! વર્ણ નિવૃત્તિ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ! પાંચ ભેદ. તે આ - કાળો વર્ણ નિવૃત્તિ યાવતું સફેદવર્ણ નિવૃત્તિ. એ પ્રમાણે બધું જ વૈમાનિક પર્યન્ત કહેવું. એ પ્રમાણે ગંધ નિવૃત્તિ બે ભેદે છે. તે વૈમાનિક સુધી જાણવું. નિવૃત્તિ પાંચ ભેદે છે. ચાવત વૈમાનિક સ્પર્શ નિવૃત્તિ આઠ ભેદ છે યાવત વૈમાનિક.
ભગવાન ! સંસ્થાન નિતિ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ છ ભેટે છે. તે આ - સમચતુસ્ત્ર સંસ્થાન નિવૃત્તિ યાવત હુંડક સંસ્થાન નિવૃત્તિ. * - બૈરયિક વિશે પ્રથમ ગૌતમ એક હુડક સંસ્થાન નિવૃત્તિ. • • અસુરકુમારનો પ્રથમ ? ગૌતમ! એક સમચતુરઢ સંસ્થાન નિવૃત્તિ એ પ્રમાણે સ્વનિતકુમાર સુધી જવું. • : પૃવીકાયિક વિશે પૃચ્છા. ગૌતમ ! એક મસૂરચંદ્ર સંસ્થાન નિવૃત્તિ. એ રીતે જેને જે સંસ્થાન હોય તેને તે વૈમાનિક પર્યન્ત કહેવું..
ભગવાન ! સંઘ નિવૃત્તિ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ! ચાર ભેદ. તે આ - આહાર યાવતુ પરિગ્રહ સંા નિર્વત્તિ, એ રીતે વૈમાનિક સુધી કહેતું..
ભગવતુ ! લે નિવૃત્તિ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ! છ ભેદે. તે આ - કૃણવેશ્યા નિવૃત્તિ યાવત શુક્લ વેશ્યાનિવૃત્તિ. એ રીતે વૈમાનિક પર્યના કહેવું. જેને જેટલી લેયાઓ હોય, તેને તેટલી કહેવી.
ભગવન્! દૈષ્ટિ નિવૃત્તિ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! ત્રણ ભેદે. તે આ - સમ્યગૃષ્ટિ નિવૃત્તિ, મિથ્યાષ્ટિનિવૃત્તિ, સમિથ્યા દૃષ્ટિ નિવૃત્તિ. એ પ્રમાણે વૈમાનિક સુધી જેને જે દૈષ્ટિ હોય તે કહેવી.
- ભગવત્ ! જ્ઞાન નિવૃત્તિ કેટલા ભેટે છે ? ગૌતમ ! પાંચ ભેદે. તે આ - અભિનિબોધિક જ્ઞાન નિવૃત્તિ ચાવત કેવલજ્ઞાન નિવૃત્તિ. એ પ્રમાણે એકેન્દ્રિયને વજીને યાવત વૈમાનિક સુધી જેને જેટલા જ્ઞાન હોય છે.
ભગવાન ! જ્ઞાન નિવૃત્તિ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! ત્રણ ભેદ. તે આ • મતિ જ્ઞાન નિતિ, ચુતઅજ્ઞાન નિવૃત્તિ, વિર્ભાગજ્ઞાન-નિવૃત્તિ. એ રીતે જેને જેટલા અજ્ઞાન હોય તે, વૈમાનિક સુધી કહેવા.
ભગવત્ / યોગનિવૃત્તિ કેટલા ભેદ છે ? ગૌતમી ત્રણ બેદે છે. તે આ • મનોયોગ નિવૃત્તિ, વચનયોગ નિવૃત્તિ, કાયયોગ નિવૃત્તિ. એ પ્રમાણે વૈમાનિક સુધી જેને જે પ્રકારે યોગ હોય તે કહેવો.
- ભગવન! ઉપયોગ નિવૃત્તિ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ / બે ભેદે છે તે આ • સાકારોપયોગ નિવૃત્તિ. અનાકારપયોગ નિવૃત્તિ. એ પ્રમાણે વૈમાનિક સુધી કહેવું. • • વાચનાંતરમાં અહીં સંગ્રહગાથા છે –
૨૦૮
ભગવતી-અંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ/૪ [૩૧] જીવોની નિવૃત્તિ, કમપ્રકૃતિ, શરીરનિવૃત્તિ, સર્વેન્દ્રિયનિવૃત્તિ, ભાષાનિવૃત્તિ, મનોનિવૃત્તિ, કષાયનિવૃત્તિ. (તથા-)
[29] વર્ણ, ગંધ, સ, શ, સંસ્થાન વેશ્યા, દષ્ટિ, જ્ઞાન, ઉપયોગ અને યોગ ( બધાંની નિવૃત્તિ).
[999] ભગવત્ ! તે એમ જ છે, એમ જ છે. • વિવેચન-૩૦ થી ૩૭૩ :
નિવર્તન એટલે નિવૃત્તિ, નિપતિ. જીવની એકેન્દ્રિયાદિપણે નિવૃત્તિ, તે જીવનિવૃત્તિ. જેમ મહલબંધાધિકારે શતક આઠમાં, ઉદ્દેશા-૯-માં કહેલ છે - તેજો શરીરનો બંધ, એ પ્રમાણે અહીં નિવૃત્તિ કહેવી. - x -
પૂર્વ જીવ અપેક્ષાએ નિવૃત્તિ કહી, હવે તેના કાર્ય અને તેના ધર્મની અપેક્ષાઓ તેને કહે છે - વ ઈત્યાદિ. કપાય વેદનીય પુદ્ગલનું નિર્વતન તે કપાય નિવૃત્તિ. * - નસ ને સંતા - તેમાં અકાયતું પ્તિબુક સંસ્થાન, તેઉકાયનું સૂચીમલાપ સંસ્થાન, વાયુકાયનું પતાકા સંસ્થાન. વનસ્પતિકાયનું વિવિધ આકારે સંસ્થાન, વિકલેન્દ્રિયોનું હુંડક સંસ્થાન, પંચેન્દ્રિય તિર્યંચો અને મનુષ્યોને છ એ સંસ્થાન હોય છે અને વ્યંતરદિને સમચતુરસ સંસ્થાન હોય છે.
હું શતક-૧૯, ઉદ્દેશો-૯-“કરણ” &
- X - X - X - X - X - X - o ઉદ્દેશા-૮-માં નિવૃત્તિ કહી, તે ‘કરણ’ હોય તો થાય. તેથી આ ઉદ્દેશામાં ‘કરણ'ને કહે છે. આ સંબંધે આવેલ આદિ સૂત્ર -
• સૂત્ર-૭૩૪ થી -
[૭૪] ભગવન! કરણ કેટલા ભેદે છે ? ગૌતમ ! પાંચ ભેદે કરણ છે. તે આ રીતે - દ્રવ્યકરણ, ક્ષેત્રકરણ, કાળકરણ, ભવરણ, ભાવકરણ.
ભગવાન ! નૈરયિકોને કેટલા ભેદે કરણ છે? ગૌતમ ! પાંચ ભેદ કરણ છે. તે આ - દ્રવ્યકરણ યાવતુ ભાવકરણ. એ રીતે વૈમાનિક સુધી કહે.
ભગવન્! શરીરજણ કેટલા ભેદે છે? ગૌતમ ! પાંચ ભેદે છે. તે આ - દારિક શરીટકરણ યાવત કામણશરીરકરણ. એ પ્રમાણે વૈમાનિક સુધી, જેને જેટલા શરીર હોય તેટલા કરણ કહેa.
ભાવના ઈન્દ્રિયકરણ કેટલા ભેટે છે ? ગૌતમ! પાંચ ભેટે છે તે આ • શ્રોએન્દ્રિયકરણ યાવત અનેન્દ્રિય રણ. એ પ્રમાણે વૈમાનિક સુધી કહેવું. જેને જેટલી ઈન્દ્રિયો હોય તેમ કહેવું.
એ પ્રમાણે આ ક્રમથી ભાષાકરણ ચાર ભેદ. મન:કરણે ચાર ભેદ, કષાયકરણ ચાર ભેદ, સમુદ્રાકરણ સાત ભેદે, સંજ્ઞાકરણ ચાર ભેદ, વેશ્યા કરણ છ ભેદે, દષ્ટિકરણ કણ ભેદ, વેદકરણ ત્રણ ભેદે - રીવેદરણ, પરષ વેદ કરણ, નપુંસક વેદકરણ. આ સર્વે નૈરયિકાદિ દંડકો વૈમાનિક પર્યા કહેતા. જેને જે હોય, તેને તે બધાં કહેવા.