________________ B/-/૮/ર૦૧ થી ર૦૪ 223 સૌધર્મ અને ઈશાનની વકતવ્યતામાં કહેલ છે તેમ બધાં ભોમાં ઈન્દ્રનિવાસભૂત કહેવા. સનકુમારદિ ઈન્દ્ર યુગલો વિશે પૂર્વના ઈન્દ્રની અપેક્ષાએ ઉત્તસ્તા ઈન્દ્ર સંબંધી લોકપાલોમાં ત્રીજો અને ચોથો ઉલટી રીતે કહેવો. દકમાં આ સોમ આદિ જ કહેવા. પણ ભવનપતિના ઈન્દ્રો માફક બીજ-બ્રીજ ન કહેવા. શકાદિ દશ ઈન્દ્રો છે. શતક-૩, ઉદ્દેશો-૮નો ટીકાસહિતનો અનુવાદ પૂર્ણ | | # શતક-૩, ઉદ્દેશો-“ઈન્દ્રિય' છે XXXX o દેવોને અવધિજ્ઞાન હોવા છતાં ઈન્દ્રિયોનો ઉપયોગ હોય છે. તેથી ઈન્દ્રિયના વિષયોના નિરૂપણ માટે આ ઉદ્દેશો છે. સૂઝ-૨૦૫ - રાજગૃહમાં ચાવતું રામ ક - ભગવન્! ઈન્દ્રિયવિષયો કેટલા કહા છે ? ગૌતમાં પાંચ, તે આ - શોન્દ્રિય વિષય ઇત્યાદિ. આ સંબંધે જીવાભિગમ સુત્રનો આખો ક્યોતિક ઉદ્દેશો ગણવો. - વિવેચન-ર૦૫ - જીવાભિગમનો જ્યોતિક ઉદ્દેશો આ પ્રમાણે - શ્રેગેન્દ્રિય વિષય ચાવત્ સ્પર્શનેન્દ્રિય વિષય. ભગવદ્ ! શ્રોબેન્દ્રિય વિષયના પુદ્ગલ પરિણામ કેટલા ભેદે કહ્યા છે ? ગૌતમ બે, શુભ શબ્દપરિણામ, શુભ શબ્દ પરિણામ. * - ચક્ષુરિન્દ્રિય વિષયનો પ્રશ્ન - ગૌતમ ! બે ભેદ છે - સુરૂપ પરિણામ, કુરુ૫ પરિણામ. - - ઘાણેન્દ્રિય વિષયનો પ્રાન * ગૌતમ ! બે ભેદ * સુરભિગંધ પરિણામ, દુરભિગંધ પરિણામ. એ રીતે જિલૅન્દ્રિયમાં * સરસ પરિણામ, દુરસપરિણામ. - - સ્પર્શન ઈન્દ્રિયવિષય - સુખપર્શ પરિણામ, દુ:ખ સ્પર્શ પરિણામ. વાયનાંતરમાં એમ કહ્યું છે કે - ઈન્દ્રિયોના વિષયો સંબંધી સૂગ, ઉચ્ચાવચ્ચ સૂત્ર અને સુરભિગ એમ ત્રણે સૂત્રો અહીં કહેવા. તેમાં ઉસ્યાવચ્ચ સૂર આ પ્રમાણે - ભગવત્ ! શું ઉસ્યાવચ્ચ શબ્દ પરિણામથી પરિણામ પામતા પુગલો પરિણમે છે એમ કહેવાય ? હા, ગૌતમ ! ઇત્યાદિ .* સુરભિસૂગ - ભગવત્ ! સારા શબ્દ પુદ્ગલ ખરાબ શબ્દપણે પરિણમે છે ? હા, ગૌતમ aa ઇત્યાદિ. 224 ભગવતી-અંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ/૧ જ છે. * વિવેચન-૨૦૬ - પૂર્વે ઇન્દ્રિયો કહી, દેવો ઈન્દ્રિયવાળા છે, માટે દેવવકતવ્યતા સંબંધી દશમો ઉદ્દેશો કહે છે. તે સુગમ છે. વિશેષ આ * સમિતા * ઉત્તમપણું અને સ્થિર પ્રકૃત્તિતાથી સમતાવાળી, પોતાના ઉપરીએ કરેલ કોપ કે ઉતાવળ આદિ ભાવોને, માન્ય વયનવાળી હોવાથી શાંત કરનારી અથવા તોછડાઈ વિનાની, ઉદ્ધત નહીં છે. વંદા - તેવા પ્રકારની મોટાઈ ન હોવાથી સાઘારણ કોપાદિ ભાવવાળી. નાતા - મોટાઈવાળો સ્વભાવ ન હોવાથી કોપાદિ ભાવોને વગર પ્રયોજને દેખાડનારી. .. આ ત્રણે પર્વદા કમથી અત્યંતર, મધ્યમ, બાહ્ય કહેવાય છે. તેમાં અત્યંતર સભા આ પ્રમાણે * પ્રયોજન ઉત્પન્ન થતાં અધિપતિ આદરપૂર્વક બોલાવે ત્યારે જ તે પાસે આવે છે અને પ્રયોજન પૂછે છે. * * મધ્યમા - અલ ગૌસ્વવાળી હોવાથી બોલાવે કે ન બોલાવે તો પણ આવે છે, અત્યંતર સભા સાથે થયેલ વાતલિાપને જણાવે છે. ** વાહ - અલપતમ ગૌસ્વવાળી હોવાથી બોલાવ્યા વિના પણ આવે છે. પૂર્વે થયેલ વાર્તાલાપને માત્ર વર્ણવે છે. પ્રથમ સભામાં 24,000, બીજીમાં - 28,000, ત્રીજીમાં 32,000 દેવો હોય છે. પ્રથમ સભામાં - 350, બીજીમાં-3oo, બીજામાં-૫૦ દેવી છે. પ્રથમ સંભાના દેવોનું આયુ સી-પલ્યોપમ, બીજીનાનું પલ્યોપમ અને બીજી સભાનાનું ૧/l-પલ્યોપમ છે. પ્રથમ સભાની દેવીનું આયુ-૧ી-પલ્યોપમ, બીજીનીનું ૧-પલ્યોપમ, બીજીનીનું ollપલ્યોપમ છે. એ પ્રમાણે બલિનું જાણવું. વિશેષ છે - દેવોની સંખ્યામાં ચાર-ચાર હજાર ઘટાડવા, દેવીની સંખ્યામાં 100-100 ઉમેરવી, આયુનું પ્રમાણ પૂર્વેથી વિશેષ કહેવું. એ પ્રમાણે અચુત પર્યા ત્રણ સભા હોય છે. નામાદિ ભેદ જીવાભિગમ સૂગથી જાણવા. | શતક-૩, ઉદ્દેશો-૧૦-નો ટીકાસહિતનો અનુવાદ પૂર્ણ મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ શતક-૩-નો ટીકાસહિતનો અનુવાદ પૂર્ણ | શતક૩, ઉદ્દેશો-૯-નો ટીકાસહિતનો અનુવાદપૂર્ણ ] શતક-1, ઉદ્દેશો-૧૦ “પરિષદ્ છે -- x -- x -- x - x -: ભાગ-૯-પુરો થયો - * સૂત્ર-૨૦૬ રાજગૃહમાં ચાવતું આમ કહ્યું - ભગવન ! આસુરેન્દ્ર આસુરાજ ચમરની કેટલી દાઓ છે ગૌતમ ઋણ. તે છે - સમિતા, ચડા, જાત. એ પ્રમાણે યયાનુપૂર્વીએ સાવવું અશ્રુતક૨ સુધી કહેવું. ભગવાન ! તે એમ જ છે, એમ