________________
૨૭૨
અને ખંડ પ્રપાતા ગુફામાં હસ્તિના મસ્તક ઉપર રાખ્યું છતું ૧૨ જન પ્રકાશ કરે અને હાથે અથવા મસ્તકે બાંધ્યું હોય તે સમસ્ત રેગ દૂર કરે. ૮. પુરેરિતરત્ન શાન્તિકર્મ કરનાર હેય. ૯. ગજરતન અને ૧૦ અશ્વરન મહા પરાકમી હોય. ૧૧ સેનાપતિ રત્ન ગંગા સિંધુની પેલી બાજુએ ૪ ખંડ જીતનાર હાય. ૧૨ ગૃહપતિ (ભંડારી) રત્ન ઘરના યોગ્ય કામ કરે, ૧૩ વર્ધકી (સુથાર) રન ઘર ચણે અને વૈતાઢ્ય પર્વતની ગુફા માંહે ઉગ્નગા અને નિમ્નગા નદીના પૂલ બાંધે. ૧૪ સ્ત્રીરત્ન અત્યંત અદ્દભૂત રૂપવંત અને ચક્રવતિને ભેગ રેગ્ય હેય.
ચક છત્ર દંડ અને ખગ એ ચાર રસ્તે આયુધ શાળામાં ઉત્પન્ન થાય છે. ચર્મ મણિ અને કાકિણી એ ૩ રને ચકીના ભંડારમાં ઉત્પન્ન થાય છે. સેનાપતિ ગૃહપતિ પુરોહિત અને સુથાર એ ૪ રત્ન પિતાની રાજધાનીમાં ઉત્પન્ન થાય છે. સ્ત્રી રત્ન રાજકુળમાં ઉત્પન્ન થાય છે તથા હસ્તી અને અશ્વ રત્ન વૈતાઢય પર્વતની સમીપે ઉત્પન્ન થાય છે.
એ ચૌદ રત્ન એકેક હજાર યોએ અધિણિત હોય છે. અને બે હજાર યક્ષ ચકવતિની બે બાજુએ હોય છે. એવી રીતે ૧૬ હજાર યક્ષે ચકવતિની સેવા કરે. જઘન્યથી જબૂદ્વીપને વિષે ૪ ચકવતિ હોય. ત્યારે ૫૬ રત્ન હોય અને ઉત્કૃષ્ટથી ભરત એરવત અને મહાવિદેહની ૨૮ વિજયના મળીને ૩૦ ચકવતિ હય, ત્યારે ૪૨૦ રને હેય. જઘન્યથી જંબુદ્વીપમાં વાસુદેવ
