________________
૨૦૧
શબ્દાર્થ – —૧. ચક્ર, ૨. છત્ર અને ૩. ક્રૂડ રત્ન વામ ( બન્ને હાથ તિર્થ્ય પ્રસારેલ) પ્રમાણ, ૪, ચ`રત્ન એ હાથ લાંબુ, પ. ખડૂંગરત્ન ખત્રીશ આંગળ લાંબુ, ૬. સુવર્ણ કાકિણી રત્ન ચાર આંગળ પ્રમાણુ, ૭. મણિરત્ન ૪ આંગળ લાંબુ અને બે આંગળ પહેાળુ હાય છે. ૧. પુરાહિત, ૨. હાથી, ૩. ઘેાડા, ૪. સેનાપતિ, ૫. ગૃહપતિ, ( ભંડારી ) ૬. સુથાર અને ૭ સ્ત્રી ( રત્ના મળી ૧૪) રત્ના ચક્રવર્તિને હાય છે
(એ ૭ ૫'ચેંદ્રિય
વિવેચન—સાત એકેદ્રિય રત્ના ચક્રવર્તિને આત્માંશુલે જાણવાં. સાતે પંચેન્દ્રિય રત્ના જે કાળે જેવું શરીરનું પ્રમાણુ હાય. તે કાળે તે પણ તેવા પ્રમાણુનાં હોય ચૌદે રત્નના ગુણુ કહે છે. ૧. ચક્રરત્ન અન્ય ગેાત્રવાળા વૈરીનું મસ્તક છેદે, ૨. છત્રરત્ન ચક્રવર્તિના હરત સ્પશે ૧૨ ચેાજન વિસ્તાર પામે અને વૈતાઢય પર્યંતની ઉત્તર દિશાએ રહેનારા મ્લેચ્છ તેના દેવતાઓ મેઘ વરસાવે, તેને રોકવાને સમ થાય. ૩. દંડરત્ન વાંકી ભૂમિને સમી કરે અને કામ પડે. ૧ હજાર ચેાજન ભૂમિને ખાદે. ૪ ચ`રત્ન ચક્રવર્તિના ઠુસ્ત ૨૫થે ૧૨ યાજન વિસ્તાર પામે અને પ્રભાત કાળે બીજ વાવીએ તે સંધ્યા કાળે ઉપલેાગ કરવા યાગ્ય ચાલિ પ્રમુખ ધાયને ઉત્પન્ન કરે. ૫. ખડ્ગરત્ન સંગ્રામમાં અત્યંત શક્તિવંત હાય. ૬. જાહ્ય સુવર્ણ મય કાકિણીરત્ન તે વૈતાઢય પર્વતની ગુફામાંહે એકેકી ભીંતે ૪૯-૪૯ માંડલા કરવા ચેાગ્ય હાય. ૭. મણિરત્ન નીચે ચરત્ન અને ઉપર છત્ર રત્નની વચ્ચે છત્ર તુમ્બાપર રાખ્યુ છતું તથા તમિસ્રા
