________________
૫
ya ata
'જીવોને જાણીએ - પાપોથી અટકીએ
ત્રણ લોકના નાથ દેવાધિદેવ પરમાત્મા મહાવીરદેવ ૪૨ વર્ષની ઉંમરે કેવળજ્ઞાન પામ્યા. ૪૨ થી ૭ર વર્ષના જીવનકાળ દરમ્યાન વિશ્વના જીવોને સાચો કલ્યાણકારી માર્ગ બતાવ્યો. આસો વદ-અમાવસ્યાના તેઓ સર્વકર્મોને ખપાવીને મોક્ષમાં પધાર્યા. તેમનો આત્મા સિદ્ધ થયો. સર્વદોષો અને કર્મોથી મુક્ત બન્યો. આત્માનું સાચું સુખ તેઓ કાયમ માટે પામ્યા. હવે તેમણે કદી ય જન્મ લેવાનો નહિ. શરીરને ધારણ કરવાનું નહિ. રોગોથી પીડાવાનું નહિ. મોત મેળવવાનું નહિ. સદા માટે પોતાનામાં મસ્ત રહેવાનું. આવી અભૂત અવસ્થા તેમણે પ્રાપ્ત કરી લીધી. તેઓ સિદ્ધ ભગવંત બન્યા.
તેમના આત્મામાં અનંતજ્ઞાન હોય. અનંત વીર્ય હોય. કોઈપણ પીડા વિનાના કાયમી સુખનો અનુભવ હોય. રાગ-દ્વેષ તેમને કદીયન સતાવે. જન્મ-જીવન-મરણની ઘટમાળથી સદા ય અલિપ્ત હોય. શરીર જ ન હોય, તેથી શરીરને કારણે પેદા થતાં કોઈપણ દુઃખ ન હોય. તેઓ મુક્ત આત્મા કહેવાય.
આપણે જે આત્મતત્ત્વની સિદ્ધિ કરી, તે આત્મા તમામ કર્મ વિનાનો હોય, તમામ દોષરહિત હોય, સર્વ વાસનાવિમુક્ત હોય ત્યારે મુક્ત આત્મા કહેવાય; સિદ્ધ આત્મા કહેવાય. આપણી દુનિયામાં સૌથી ઉપર સિદ્ધશીલા નામનું સ્થાન આવેલ છે, ત્યાં કાયમ માટે પોતાના આનંદની મસ્તી માણતા હોય. અત્યારસુધીમાં અનંતા આત્માઓ આ સિદ્ધિગતિને (સિદ્ધશીલા = મોક્ષ સ્થાનને) પામ્યા છે.
પરંતુ જે આત્માઓ તમામ કર્મોથી મુક્ત બની શક્યા નથી તેઓ આ સંસારમાં રઝળે છે. કર્મો તેમને દુ:ખી પણ બનાવે છે ને પાપી પણ બનાવે છે. તેમને શરીર આપીને રોગોથી પીડે છે તો જન્મ-જીવન-મરણની ઘટમાળમાં ફસાવે છે. આવા કર્મ સહિતના આત્માને જીવ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. સામાન્યથી તો શરીરમાં રહેલા શરીરથી જુદા આત્માની કે મોલમાં પહોંચી ગયેલાં શરીર વિનાના આત્માની જ્યારે વાત કરવી હોય ત્યારે આત્મા શબ્દ વપરાય છે, જ્યારે શરીર સહિતના આત્માની વાત કરવાની હોય ત્યારે જીવ શબ્દ વપરાય છે, પરંતુ અહીં જીવ તત્ત્વના વિચારમાં આપણે
