________________
જેની બુદ્ધિ ભ્રષ્ટ થાય તેનું જીવન પણ ભ્રષ્ટ થયા વિના ન રહે. પરિણામે તેનું મગજ અગ્નિ કરતાંય વધારે ગરમ બની જતું હોય છે. તો મન પથ્થરથી ય વધારે કઠોર બનવા લાગે છે. સામાન્યતઃ તે જીવો પ્રત્યે નરમ કે કોમળ બની શકતો નથી.
(૫) પરમપદ કે પરલોક તરફ પ્રાયઃ તેની નજર જતી નથી. વારંવાર તેની નજર માત્ર આલોક તરફ રહેતી હોય છે. આત્મભાનને બદલે દેહભાનમાં તે મસ્ત રહેતો હોય છે. પરાર્થ તો લાખો યોજન દૂર રહે છે. અને સ્વાર્થમાં તે ચકચૂર બનતો હોય છે.
(૬) આવા જીવને બુદ્ધિ અને જીવન ભ્રષ્ટ બનવાથી શુદ્ધિની તો ઈચ્છા થ થતી નથી. અશુદ્ધિથી ભરપૂર તેનું જીવન બને છે. તે નથી જન્મશુદ્ધ રહી શકતો કે નથી પાપશુદ્ધ બની શકતો. પાપ થવા છતાં ય તેનો ત્રાસ પ્રાય: તેને થતો નથી.
વર્તમાનકાલિન આપણી આંતરિક મનઃસ્થિતિને ચકાસીને આપણે નક્કી કરવું જોઈએ કે હાલ આપણને પુણ્યનો અનુબંધ ઉદયમાં છે કે પાપનો અનુબંધ?
જો પાપનો અનુબંધ ઉદયમાં હોય તો તેને તોડી નાંખવાનો, તેને નબળા પાડવાનો પ્રયત્ન આજે જ શરૂ કરવો જોઈએ. વળી જે પુણ્યના અનુબંધ હોય તેમને વધુ મજબૂત બનાવવાના પ્રયત્ન કરવા જોઇએ.
ઉપદેશપદ ગ્રંથમાં પૂ. હરિભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ જણાવે છે કે, “માનવજીવન પામીને સૌથી પ્રથમ કાર્ય પૂર્વના નબળા પુણ્યાનુબંધને તગડા કરી લેવાનું અને પૂર્વના તગડા પાપાનુબંધને નબળા કરી દેવાનું કરી લેવું જોઇએ. ' જો પુણ્યાનુબંધોને તગડા કરવામાં આવશે તો જમાનાવાદના ઝેરી પવનો વચ્ચે પણ જીવને ધર્મ કરવામાં પ્રાય:તકલીફો ઊભી નહિ થાય. અને પાપાનુબંધો જીવને ધર્મ માર્ગમાંથી પછાડવામાં નિષ્ફળ થયા વિના નહિ રહે.
પણ જો પુણ્યાનુબંધને તગડા કરવામાં નહિ આવે તો તે નબળા પુણ્યાનુબંધ શી રીતે ઝેરી નિમિત્તો વચ્ચે જીવને ધર્મમાં સહાયક બની શકશે?
તે જ રીતે જો પાપનુબંધને નબળા પાડીશું નહિ તો તે પાપાનુબંધ ધર્મ કરતી વખતે ય આપણને કદાચ પછાડ્યા વિના રહેશે નહિ.
. . તેથી પાપના અનુબંધને તોડવાનું અને પુણ્યના અનુબંધને જોડવાનુંતગડા બનાવવાનું ખૂબ જરૂરી છે. તે માટેનો ઉપાય શ્રી પંચસૂત્રકારે પંચસૂત્રના
