________________
સંપ્રતિ, કુમારપાળ, જગડૂશા વગેરેને ગણી શકાય કે જેમના સુંદર જીવનની સુવાસ આજે પણ જિનશાસનના ગગનમાં ફેલાઈ રહી છે.
પણ બીજા ઘણાય જીવો એવા હોય છે કે જેમને પુણ્યનો ઉદય હોવાથી સુખની રેલમછેલ પ્રાપ્ત થવા છતાંય પાપના ચાલી રહેલા અનુબંધના કારણે તેઓની મન:સ્થિતિ ખૂબ જ વિલક્ષણ છે.
(૧) આવા પાપાનુબંધી પુણ્યના ઉદયવાળા જીવો સંસારનું ભોગસુખ મધથી ય વધારે મીઠું માને છે.
તેથી તેઓને પુણ્યના ઉદયે જે સુખો મળે છે, તેમાં તેઓ બેફામ બને છે. રાચી-માચીને તે સુખને તેઓ અનુભવે છે. તે વખતે દુ:ખ થવાની વાત તો દૂર રહો, ભારે મસ્તીથી ભોગસુખને લૂંટવાની મહેનત તેઓ કરે છે.
એમ કહેવાય છે કે લીંબડો તો કડવો વખ છે. પણ જેને ઝેર ચડયું હોય તેને કડવો લીમડો ય મીઠો લાગે. તે તેને મીઠો માનવા ય લાગે.
બસ તે જ રીતે જેને મોહનું ઝેર ચડયું છે, તેવા જીવો સંસારના ભોગસુખો વિપાકાદિના કારણે કટુ હોય છતાંય મીઠા મધ માનવા લાગે છે. તે સુખો મેળવવા બધા દુઃખોને સહન કરવા તૈયાર થાય છે. બધા પાપો પણ કરવા તૈયાર હોય છે.
(૨) પાપાનુબંધી પુણ્યના ઉદયવાળા જીવોમાં પ્રાય: સુખ-દુઃખને પચાવવાની શકિત હોતી નથી. તેના જીવનમાં જયારે દુઃખો આવે છે ત્યારે તે દીન બની જતો હોય છે. અસમાધિમાં પટકાઈ જાય છે. હાયવોય કરીને દુર્ગતિમાં જવાનું નક્કી કરે છે.
પુણ્યના ઉદયે તે સુખી બને તો ય તે સુખમાં તે છકી જતો હોય છે. તેમાં આસકત બને છે.
આવા જીવો પ્રાયઃ કરીને સુખને સંયોગે પાપી બનતા હોય છે, તો જયારે સુખનો વિયોગ થાય ત્યારે પાગલ બની જતાં હોય છે. . "
(૩) પાપાનુબંધના ઉદયવાળા જીવોને પ્રાય આંધળું અનુકરણ કરવામાં ખૂબ રસ હોય છે. તે દેખાદેખીમાં રાચતા હોય છે. તેમને અધિકરણો (પાપના સાધનો) પ્રત્યે આકર્ષણ હોય છે. પાંચ ઇન્દ્રિયોના વિષયો તરફ તે જલદીથી ખેંચાઈ જતો હોય છે. તેને અંતઃકરણની શુદ્ધિ પામવાની ઇચ્છા પણ થતી નથી. અરે! અંત:કરણની અશુદ્ધિથી તે કયારેક ઉપકરણને ય અધિકરણ બનાવવાની બાલિશ ચેષ્ટા કરી દેતો હોય છે.
(૪) પાપનો અનુબંધ બુદ્ધિને ભ્રષ્ટ કરવાનું કાર્ય કરે છે. અને
