________________
આમ, આત્મા ન દેખાતો હોવા છતાં ય બાહ્ય કાર્યો ઉ૫૨થી આત્માનું અનુમાન કરી શકાય છે.
જ્ઞાની મહાત્માની ઉપરોક્ત વાત સાંભળતાં જ બેરીસ્ટર ભાઈના મનમાં ઘૂસી ગયેલી ‘દેખાય તે જ માનવું' એવી માન્યત્તા સદા માટે દૂર થઈ ગઈ. તેમણે તે મહાત્માનું કાયમ માટે શરણું સ્વીકારી લીધું. પોતાની ભ્રમણાને ભાંગવા બદલ પૂજ્યશ્રીનો જાહે૨માં આભાર માન્યો.
સભામાં રહેલા અન્ય બુદ્ધિજીવી વર્ગને ધ્યાનમાં રાખીને તે જ્ઞાની મહાત્માએ પોતાની વાત આગળ ચલાવી.
જુઓ ભાગ્યશાળીઓ ! દેખાય તે જ માનવું તેવું કહેશો તો આપણે ઘણું ઘણું ખોટું માનવું પડશે ! સૂર્ય આપણને અહીંથી છાબડી જેટલો જ દેખાય છે તો શું તમે સૂર્યને છાબડી જેટલો જ માનશો ? રેલ્વેના બે પાટા પાસે ઊભા રહીને જોઈએ તો આગળ જતાં તે બે પાટા ભેગા થઈ જતાં હોય તેમ આપણી આંખે દેખાય છે. તો શું ખરેખર તે બે પાટા આગળ ભેગા થાય છે, તેવું મનાય ખરું ? આપણે દૂર દૂર નજર કરીએ તો આપણી આંખે આપણને ધરતી અને આકાશ ભેગા થતાં દેખાય છે. તો શું ખરેખર તે વાત સાચી છે ? આપણી સામે રહેલી દિવાલ પાછળનું આપણને આપણી આંખે કાંઈપણ દેખાતું નથી. તો શું દિવાલ પાછળ કાંઈ છે જ નહિ તેવું માનવાનું ? ૧૫મા માળની બાલ્કનીમાં ઊભેલા સાડા પાંચ ફૂટની ઊંચાઈવાળા રમણભાઈ નીચેથી સાડાચાર ફૂટની ઊંચાઈવાળા દેખાય છે. તેથી શું તેમને સાડા પાંચ ફૂટ ઊંચાઈના નહિ માનવાના ?
જેને આંખે પીળિયો થયો છે, તેને સફેદ શંખ પણ પીળો દેખાય છે; જો આંખેથી દેખાય તે જ માનવાનું કહેશો તો સફેદ શંખને પણ પીળો જ માનવો પડશે !
આથી હવે નક્કી થયું કે ચીજ જેવી દેખાય તેવી જ માનવી અથવા ચીજ જો દેખાય તો જ માનવી; તે વાત બરાબર નથી.
મહારાજશ્રીએ પોતાની વાતા આગળ ચલાવી. એકવાર મારા પેટમાં સખત પીડા ઉપડી. સામાન્ય ઘરગથ્થુ ઉપચાર કરવા છતાં ય તે દુ:ખાવો દૂર ન થયો. છેવટે શ્રાવકોના અતિઆગ્રહને વશ થઈને ડૉકટર સાહેબને બોલાવવા પડયા.
શરીરને તપાસીને ડૉકટર સાહેબે દવા લખી આપી.
એક સાધુને, સંસારની તમામ સુખ-સમૃદ્ધિને છોડીને, યુવાનવયના
૧ ૧
