________________
દુ:ખ ખમવાની તાકાત ન હોય તેનાથી કદીય પાપ કરાય નહિ.
કર્મો બે પ્રકારનાં છે. (૧) પુણ્યકર્મ અને (૨) પાપકર્મ, પુણ્યકર્મના ઉદયે જીવનમાં સુખ આવે છે, તો પાપકર્મના ઉદયે જીવનમાં દુ:ખ આવે છે. તેથી જેને સુખ જોઈતાં હોય તેણે પુણ્યકર્મ કરવામાં લીન બનવું જોઈએ અને જેને દુઃખ ન ગમતાં હોય તેણે પાપકર્મ સ્વપ્નમાં પણ ન થઈ જાય તેની જાગ્રતિ રાખવી જોઇએ.
જીવનમાં આજ સુધી જે માત્ર દુ:ખ પ્રત્યે તિરસ્કાર છે, દુઃખ પ્રત્યે વેષ છે, તે હવે દુઃખના બદલે પાપ પ્રત્યે પેદા થવો જોઈએ. કારણ કે, હકીકતમાં દુઃખ ખરાબ નથી પણ દુઃખને લાવનાર જે પાપ છે તે ખરાબ છે.
તેથી દુઃખ ખમાતું ન હોય તો પણ દુઃખને દૂર કરવાના પ્રયત્ન કરવાને બદલે તે દુ:ખને ય લાવનારું જે છે, તે પાપને ખતમ કરવાના, નવું ન બાંધવાના પ્રયત્નમાં લાગી જવું જોઇએ.
' જે માત્ર દુઃખોથી ગભરાય છે, ડરે છે, માત્ર તેને દૂર કરવાના પ્રયત્નો કરે છે પણ દુઃખોને લાવનારા પાપોને દૂર કરવાનો પ્રયત્ન કરતો નથી, તે તો પેલા કૂતરા જેવો ગણાય કે જે કૂતરો પોતાને લાગેલા પથ્થરને જ કરડવા લાગી જાય છે, પણ પથ્થરને મારનારા માણસની સામે નજર પણ કરતો નથી !
ના, કૂતરા જેવા નહિ ; સિંહ જેવા બનવું જોઈએ. જે સિંહ પોતાને કોઈએ મારેલી ગોળીને બચકા ભરવા લાગતો નથી, પણ તે ગોળીના મારનાર તરફ કરડી નજર કરે છે; ગર્જના કરે છે અને જરૂર પડે તો છલાંગ લગાવી તેને ભોંય ભેગો કરે છે.
આપણી નજર ક્યાં છે ? પથ્થર તરફ કે પથ્થર મારનાર તરફ ? ગોળી તરફ કે ગોળી મારનાર તરફ? દુઃખો તરફ કે દુઃખો લાવનાર પાપો તરફ ?
હવે આપણી નજર સતત દુઃખને લાવનારા પાપો તરફ કરડી થવી જો ઇએ, યાદ રાખીએ કે:
જે દુઃખને જ ધિક્કારે છે, તે નાસ્તિક છે. જે પાપકર્મને ધિક્કારે છે, તે આસ્તિક છે.
અને જે પાપકર્મોને બંધાવનારા કામ-ક્રોધ-નિંદા-રાગ વગેરે દોષોને ધિક્કારે છે, તે ધર્મી છે.
જો આસ્તિક બનવું હોય, નાસ્તિક મટવું હોય તો ય પાપકર્મો પ્રત્યે લાલ નજર કર્યા વિના ચાલે તેમ નથી. જો ખરેખર દુઃખ ઉપર દ્વેષ
