________________
માતા મરુદેવાને જ્ઞાનની અને મોક્ષલક્ષ્મીની ભેટ તેઓએ આપી. અનેક જીવોને સાચો રાહ ચીંધવા જૈનશાસનને પ્રકાશિત કર્યું. છેલ્લે તેઓ મોક્ષે સિધાવ્યા.
તેઓના મોક્ષ-ગમન પછી ૮૯ પખવાડિયાં (૩ વર્ષ ૮ મહીના) પસાર થયા ત્યારે ત્રીજો આરો પૂર્ણ થયો અને ચોથા આરાની શરૂઆત થઈ.
સમગ્ર અવસર્પિણીમાં ૨૪ તીર્થંકર પરમાત્મા થાય છે. તેમાંના પ્રથમ તીર્થંકર ત્રીજા આરામાં થાય છે, જેમનું નિર્વાણ થયા બાદ ૮૯ પખવાડિયાં પૂર્ણ થતાં ત્રીજો આરો પૂર્ણ થાય છે.
બાકીના બીજાથી ચોવીસમા સુધીના ૨૩ તીર્થંકર પરમાત્માઓ ચોથા આરામાં થાય છે. છેલ્લા ચોવીસમા ભગવાનનું નિર્વાણ થયા બાદ ૮૯ પખવાડિયાં પૂર્ણ થતાં ચોથો આરો પૂર્ણ થાય છે.
જે મ અવસર્પિણીકાળમાં ૨૪ ભગવાન થાય છે, તેમ ઉત્સર્પિણીકાળમાં પણ ૨૪ ભગવાન થાય છે. પણ તેમાં ત્રીજા આરાની શરૂઆતના ૮૯ પખવાડિયાં પસાર થાય ત્યારે પહેલા ભગવાનનો જન્મ થાય છે. ત્રીજા આરામાં એકથી ત્રેવીસ ભગવાન થાય છે. અને ચોથા આરાના શરૂઆતના ૮૯ પખવાડિયા પસાર થાય ત્યારે છેલ્લા ચોવીસમાં ભગવાનનો જન્મ થાય છે.
આમ અવસર્પિણીમાં ત્રીજા આરામાં એક અને ચોથા આરામાં બાકીના ત્રેવીસ ભગવાન થાય છે જયારે ઉત્સર્પિણીમાં ત્રીજા આરામાં ૨૩ અને ચોથા આરામાં છેલ્લા એક ભગવાન થાય છે.
અવસર્પિણીના ચૌથા આરાનું નામ દુઃખમ-સુષમ છે. આ આરામાં દુ:ખ ઘણું અને સુખ થોડું છે. ત્રીજા આરાના અંતિમ ભાગમાં શરૂ થયેલો મોક્ષમાર્ગ આ ચોથા આરામાં પણ ચાલુ રહે છે. બાકીના ત્રેવીસ ભગવંતો આ આરામાં તીર્થસ્થાપન કરીને માર્ગ બતાવતા રહે છે.
મનુષ્યોનું આયુષ્ય વધુમાં વધુ એક ક્રોડપૂર્વ વર્ષ હોય છે. ઊંચાઇ ૫૦૦ ધનુષ (૧ ધનુષ = ચાર હાથ) હોય છે. ભૂખ અનિયત સમયે લાગે છે, અને આહારનું પ્રમાણ પણ કોઈ નિયત નથી.
ત્રીજા આરાના અંતિમ ભાગથી આરંભીને આ આરામાં પણ જીવો જેમ મોક્ષે જઈ શકે છે, તેમ મરીને ૭મી નરક સુધી પણ જઈ શકે છે. પાંચે ગતિમાં (ચારગતિ + મોક્ષ) જવાના દરવાજા આ આરામાં ખુલ્લા હોય છે.
આ અવસર્પિણીકાળનો કુલ સમય જે દસ કોડાકોડી સાગરોપમનો છે, તેમાંથી પહેલા બીજા-ત્રીજા આરાના ૪+ ૩+ ર = નવ કોડાકોડી
