________________
સુત્ર-૧૪
નમુક્ષુણ સૂત્ર ભૂમિકા:- ત્રણ લોકના નાથ દેવાધિદેવ પરમાત્માના પાંચે કલ્યાણકો મહાપવિત્ર ગણાય છે. તે પાંચે કલ્યાણકના સમયે ચૌદ રાજલોકમાં પ્રકાશ પથરાય છે. સર્વ જીવો ક્ષણ માટે આનંદનો અનુભવ કરે છે. બધા જીવોના કલ્યાણ માટે પરમાત્માના જીવનના આ પાંચ પ્રસંગો બને છે. તેથી તેને કલ્યાણક કહેવાય છે.
પ્રભુ પોતાની માતાની કુક્ષીમાં પધારે ત્યારે અવન કલ્યાણક થયું કહેવાય. જ્યારે પ્રભુનો જન્મ થાય ત્યારે જન્મકલ્યાણક ગણાય, પ્રભુ જ્યારે દીક્ષા સ્વીકારે ત્યારે દીક્ષા કલ્યાણક કહેવાય. પ્રભુ જયારે કેવળજ્ઞાન પામે ત્યારે કેવળજ્ઞાનકલ્યાણક થયું ગણાય. અને પ્રભુ જ્યારે નિર્વાણ પામે (મોક્ષમાં પધારે) ત્યારે નિર્વાણ કલ્યાણક ગણાય.
પરમાત્માના કલ્યાણકોનો અવસર જયારે જયારે આવે છે ત્યારે ઈન્દ્ર મહારાજાનું સિંહાસન ચલાયમાન થાય છે. અવધિજ્ઞાનના ઉપયોગથી ઈન્દ્રમહારાજા જાણે છે કે અમુક ભગવાન દેવલોકથી અવીને મનુષ્યલોકમાં અમુક રાજાની રાણીની કુક્ષીમાં પધાર્યા છે, વગેરે....
તરત જ ઈન્દ્ર મહારાજ તે તારક પરમાત્મા પ્રત્યેનો પોતાનો ભક્તિભાવ પ્રદર્શિત કરવા સિંહાસન ઉપરથી ઊતરીને, પરમાત્માનો આત્મા જે દિશામાં હોય તે દિશામાં સાત-આઠ પગલાં આગળ વધે છે. પગની મોજડી દૂર કરે છે. ધરતી ઉપર જમણો ઢીંચણ ઢાળે છે. ડાબો ઢીંચણ ઊભો રાખે છે. પેટ ઉપર હાથની કોણી ટેકવે છે. પછી બે હાથ જોડીને આ નમુથુણં સૂત્રવડે પરમાત્માની સ્તવના કરે છે, આ સૂત્ર દ્વારા શક્ર (ઇન્દ્ર) પરમાત્માની સ્તવના (સ્તુતિ) કરતા હોવાથી આ સૂત્રને શક્રસ્તાવ કહેવાય છે.
જેમ, સામાયિક લેવાના સૂત્રોમાં સૌથી મહત્ત્વનું કોઈ સૂત્ર હોય તો તે કરેમિ ભંતે સૂત્ર છે, તેમ ચૈત્યવંદનાના તમામ સૂત્રોમાં સૌથી મહત્ત્વનું સુત્ર જો કોઈ હોય તો તે નમુથુણં સૂત્ર છે.
આ સૂત્રમાં અરિહંત ભગવંતના જુદા જુદા ૩૬ વિશેષણો જણાવીને, હત
૯ સૂત્રોનારહસ્યોભાગ-ર -
