________________
(૭) અવગતિ એટલે શું ?
એક ભવમાંથી બીજા ભવમાં જતાં જીવને વધારે સમય લાગતો નથી. સામાન્ય રીતે તો જીવ મૃત્યુ પછી ૧, ૨ કે ૩ સમયમાં બીજા ભવમાં ઉત્પન્ન થઈ જાય છે. ક્યારેક જ તેને બીજા ભવમાં જતાં ૪ કે ૫ સમય લાગે છે. પરંતુ પાંચ સમયથી વધારે કાળ તો કોઈ જ જીવને લાગતો નથી.
આંખના એક પલકારામાં તો અસંખ્યાતા સમયો વીતી જાય છે. અસંખ્યાતા એટલે કરોડો – અબન્ને કરતાં ય ઘણા વધારે! તેમાંના માત્ર પાંચ સમયથી વધારે સમય જીવને બીજા ભવમાં જતા લાગતા નથી જ.
સમય એ કાળનું ઘણું સૂક્ષ્મ માપ છે. તે સેકંડોના અબજોમા ભાગ કરતાં ય ઘણો નાનો પીરીયડ છે. ગુલાબની એક હજાર પાંખડીને ઉપરાઉપરી ગોઠવ્યા પછી એક શક્તિશાળી માણસ મોટા તીક્ષ્ણ સોયાનો પ્રહાર કરીને એકીસાથે બધી પાંખડીઓને વીંધી નાંખે તો કેટલો સમય લાગે ? આપણને તો તે પાંખડીઓ એકી સાથે જ વીંધાઈ ગયેલી લાગે પણ જરા વિચારો તો ખરા !
એક પાંદડી વીંધાયા વિના તેની નીચેની બીજી પાંખડી વીંધાય ખરી ? બીજી પાંખડી વીંધાયા વિના ત્રીજી પાંખડી વીંધાય ખરી? એકેક પાંખડીને વીંધતા ૧-૧ સમય ગણો તો ય હજા૨ સમય થઈ ગયા ને ? હકીકતમાં એ એક હજાર પાંખડીને વીંધાતા નથી તો એક સમય લાગ્યો કે નથી તો હજા૨ સમયો લાગ્યા ! પણ તેને વીંધાતા અસંખ્યાતા સમયો વીતી ગયા છે. અરે ! હજાર પાંખડીઓમાંની દરેક પાંખડીને વીંધાતા અસંખ્યાતા સમયો લાગી ગયા છે. આટલો બધો સૂક્ષ્મ સમય છે !
સાવ જુના થઈ ગયેલાં, ફાટવાની તૈયારીવાળા જીર્ણ ધોતીયાને કોઈ શક્તિશાળી પુરુષ કેટલા ઓછા કાળમાં એક ઝાટકે ચીરી નાંખે ! તેટલા ઓછા કાળમાં પણ અસંખ્યાતા સમયો પસાર થઈ જાય છે. આવા અતિસૂક્ષ્મ પાંચ સમય પસાર થતા પહેલાં જ જીવાત્મા બીજા સ્થળે ઉત્પન્ન થઈ જાય છે.
હજુ તો છગનકાકા હોસ્પીટલમાં છે. મરણપથારીએ ઝોલા ખાઈ રહ્યા છે. સગાસંબંધીઓ વીંટળાઈ વળ્યા છે. ડોક્ટરોએ વધુ જીવવાની આશા છોડી દીધી છે. બધાના મુખ ઉપર ગમગીની છાઈ ગઈ છે, ભગવાનનું નામ લઈ રહ્યા છે.
બધાને લાગે છે કે હવે જીવ નીકળવાની તૈયારીમાં છે. પગમાંથી ઉપર ગયો. હવે કમરે આવ્યો. એ છાતીએ પહોંચ્યો. હાથ ઠંડા પડી રહ્યા છે. શ્વાસ બંધ થઈ રહ્યા
૪૯
કર્મનું કમ્પ્યુટર ભાગ-૩