________________
યોગ્ય દિશામાં સીધો ગયા પછી જરૂર જણાય ત્યાં વળાંક લેવા ઈચ્છે છે.
કેટલાક જીવો તો એક ભવમાંથી નીકળીને સીધા માર્ગે જ ગતિ કરીને પોતાના ઉત્પન્ન થવાના સ્થળે પહોંચી જાય છે. પણ કેટલાક જીવોને પોતાના ઉત્પન્ન થવાના સ્થળે પહોંચવા માટે રસ્તામાં એક, બે કે ત્રણ વાર વળવું પડે છે.
સીધા રસ્તા ઉપર આગળ વધતાં તેમણે જ્યાં જ્યાં વળાંક લેવાનો હોય ત્યાં ત્યાં ટ્રાફીક પોલીસ સમાન આનુપૂર્વી નામકર્મનો ઉદય થાય છે. જેમ વળાંક લેવાના સ્થળે ટ્રાફીક પોલીસ એક્સિડન્ટ ન થાય, ખોટા રસ્તે ન જવાય તેનું માર્ગદર્શન આપે છે તેમ આ આનુપૂર્વી નામકર્મ જે તે જીવને તે તે દિશામાં વાળવાનું કામ કરે છે.
જે જીવોને એક વાર વળવાનું હોય તેમણે એક વળાંક ઉપર, બે વાર વળવાનું હોય તેમણે બે વાર અને ત્રણ વાર વળવાનું હોય તેમણે ત્રણ વાર તે તે વળાંક ઉપર આ આનુપૂર્વી નામકર્મ ઉદયમાં આવીને તે જીવને તે તે જગ્યાએ વળાંક આપીને તેમણે જે ગતિમાં જવાનું હોય, જે સ્થળે ઉત્પન્ન થવાનું હોય ત્યાં પહોંચાડવાનું કામ કરે છે.
ઊંટ, બળદ, ઘોડા વગેરે પશુઓ તેમના માલિકો સાથે રસ્તા ઉપર ચાલતાં હોય છે. જયારે તેમણે વળવું જરૂરી હોય ત્યારે તેમનો માલિક નથ (નાક બાંધેલ દોરડું) પકડીને તેમને તે તે દિશામાં દોરીને લઈ જાય છે તેમ બળદીયાની નથ જેવું આ આનુપૂર્વી નામકર્મ તે તે જીવોને ખેંચીને તે તે રસ્તે લઈ જઈને યોગ્ય સ્થાને પહોંચાડે છે.
આ આનુપૂર્વી નામકર્મ એક ભવમાંથી બીજા ભવમાં જતાં રસ્તામાં જ ઉદયમાં આવી શકે છે. પણ કોઈ ભવમાં ઉત્પન્ન થઈ ગયા પછી મૃત્યુ ન પામે ત્યાં સુધીના ગાળામાં કોઈપણ જીવને ક્યારેય ઉદયમાં આવી શકતું નથી. આમ, આ કર્મઆ ભવમાં પગ વડે થતી ગતિનું નિયંત્રણ કરતું નથી પણ એક ભવમાંથી બીજા ભવમાં જતી વખતની ગતિનું નિયંત્રણ કરે છે. તે ચાર પ્રકારનું છે.
દેવ ભવમાં જતી વખતે જરૂરી વળાંક પાસે જે કર્મ ઉદયમાં આવે તે (A) દેવાનુપૂર્વી નામકર્મ કહેવાય. જે કર્મ વળાંક આપીને મનુષ્યગતિમાં ખેંચી જાય તે (B) મનુષ્યાનુપૂર્વી નામકર્મ કહેવાય. તે જ રીતે નરક તથા તિર્યંચભવમાં લઈ જવા વળાંકસ્થળે જે કર્મ ઉદયમાં આવે તે અનુક્રમે (C) નરકાનુપૂર્વી નામકર્મ તથા (D) તિર્યંચાનુપૂર્વી નામકર્મ કહેવાય.
જીવ એક પણ વળાંક લીધા વિના જે સીધી ગતિ કરે તે ઋજુગતિ કહેવાય છે. જ્યારે જીવ એક, બે, ત્રણ કે ચાર વળાંક લેવાપૂર્વક જે ગતિ કરે છે તે વક્રગતિ કહેવાય છે. એક ભવમાંથી બીજા ભવમાં જતી વખતે ચારથી વધારે વળાંક ક્યારે પણ લેવા પડતા નથી. તેથી પાંચ, છ વગેરે વળાંકવાળી વક્રગતિ હોતી નથી. આઝાકઝ ૪૫ જ કર્મનું કમ્યુટર ભાગ-૩ માં