________________
અભિમાનને સ્ટેટસનું સુંવાળું નામ આપીને સારું મનાય છે. માયાને સેલ્સમેનશીપ અને લોભને ઇન્વેસ્ટમેન્ટના સુંદર લેબલ લગાડીને તેમને મનથી સારા માનવાના પ્રયત્નો થાય છે. જે ક્રોધ-માન-માયા-લોભાદિ હકીકતમાં ખરાબ છે, દુર્ગંતમાં લઈ જનારા છે, તેમને સારા મનાવડાવવાનું કાર્ય આ મોહનીયકર્મ કરે છે.
આત્માનો ગુણ છે : વીતરાગતા. તેને નથી કોઈ પ્રત્યે રાગ કે નથી કોઈ પ્રત્યે દ્વેષ. પણ આત્મા રૂપી સૂર્યના વીતરાગતા નામના ગુણ રૂપ પ્રકાશની આડે જયારે આ મોહનીયકર્મ રૂપી વાદળ આવે છે, ત્યારે તે આત્મા સિંહ સમાન હોવા છતાં ય માયકાંગલો બની જાય છે. તે ક્યારેક રાગી તો ક્યારેક દ્વેષી બને છે. ઘડીક ક્રોધના ફૂંફાડા મારે છે તો ઘડીકમાં અહંકારમાં અક્કડ બને છે. ક્યારેક માયાની મસ્તી ખેલે છે તો ક્યારેક લોભના મહાસાગરમાં ડૂબકી લગાવે છે. કયારેક ખડખડાટ હસે છે તો કયારેક ધ્રુસકે ધ્રુસકે રડે છે. ઘડીક આનંદમાં મશગૂલ બને છે તો ઘડીકમાં શોકસાગરમાં ડૂબે છે. કયાંક પોતાનું મોઢું મચકોડે છે તો ક્યાંક કોઈની પ્રત્યે કામવાસનામાં ચકચૂર બને છે.
આ બધા તોફાનો છે મોહનીયકર્મના. આ કર્મનો ઉદય થાય એટલે તે જીવની બુદ્ધિ ભ્રષ્ટ થવા લાગે છે. સાચી સમજણ દૂર થાય છે. ખોટાને સાચું અને સાચાને ખોટું માનવા લાગે છે. ‘‘જે સાચું તે મારું’’ એવી માન્યતા હોવી જોઈએ તેના બદલે ‘‘જે મારું તે જ સાચું’ તેવો કદાગ્રહી તે બનવા લાગે છે.
અરે ! ત્રણ લોકના નાથ, દેવાધિદેવ પરમપિતા, પરમાત્માની વાતો ઉપર પણ આ મોહનીયકર્મના ઉદયવાળા જીવને શંકા પડવા લાગે છે. આત્મા જેવી ચીજ હશે કે નહિ ? મોક્ષ, દેવલોક અને નરક તો કોઈએ જોયાં નથી, તો પછી ખરેખર તે હશે કે નહિ ? વળી સાંભળ્યું છે કે સોયના ઉપરના તીક્ષ્ણ ભાગ ઉપર બટાકાનો જેટલો અંશ રહે તેમાં અનંતા જીવો છે. બાપ રે બાપ ! છે ને ગપ્પા !! કોણ જોવા ગયું છે તે અનંતા જીવો ને ? પાણીના એક ટીપામાં અસંખ્યાતા જીવો છે ! એમ સંભળાય છે, શું કોઈએ સૂક્ષ્મદર્શક યંત્રમાં જોયા ખરા ? કે પછી બસ બધે અસંખ્યાતા અને અનંતાની વાતો જ કરવાની છે ?
આ તો અમારા બધા પાસે ધર્મ કરાવવો હશે એટલે દેવલોક અને દેવોની સુંદર સુંદર વાતો કરી લાગે છે, અને પાપો નહિ કરાવવા હોય એટલે નરકની દુ:ખમય વાતો કરી લાગે છે. ધર્મ કરવાથી દેવલોક મળે અને પાપ કરવાથી નરક મળે, એવી બધી વાતો ગપગોળા લાગે છે. બાકી દેવલોક કે નરક જેવી ચીજ હોત તો વૈજ્ઞાનિકોએ દેખી ન હોત !
મોહનીયફર્મ પ ૮૧