________________
તમામે તમામ તીર્થંકર પરમાત્માના ચ્યવન (માતાના ગર્ભમાં આવવું), જન્મ, દીક્ષા, કેવળજ્ઞાન અને મોક્ષકલ્યાણક સમયે ચૌદ રાજલોકમાં અજવાળાં પથરાય છે અને ઈન્દ્ર મહારાજાના સિંહાસન કંપાયમાન થાય છે. તેથી તેઓ પરમાત્માના તે તે કલ્યાણકની ઉજવણી કરે છે. પરન્તુ પરમાત્મા મહાવીરદેવના આ નિકાચિત નીચગોત્રકર્મે કમાલ કરી ! ધર્મમહાસત્તાના ચાલી આવતા ઉપરના કાયદાને થંભાવી દીધો ! પ્રભુવીરનું ચ્યવનકલ્યાણક જ્યારે થયું ત્યારે ઈન્દ્રમહારાજાનું સિંહાસન કંપાયમાન ન થયું !
પ્રભુવીરના ચ્યવનકલ્યાણક (અષાઢ સુદ છઠ)ના દિને ઇન્દ્રનું સિંહાસન કંપાયમાન થયું હોત તો ઇન્દ્ર મહારાજા તે જ દિને તેમને ત્રિશલાની કુલીએ સ્થાપન ક૨ાવત.
પરન્તુ કર્મસત્તાની કરામત વિચિત્ર હોય છે. તેણે સિંહાસન ન કંપવા દીધું. પરિણામે પ્રભુએ ૮૨ દિવસ સુધી દેવાનંદાની કુશીમાં રહેવું જ પડ્યું.
અને જયાં તે નીચગોત્રકર્મનો ઉદય પૂર્ણ થવાની તૈયારી થઈ, ત્યાં ઇન્દ્ર મહારાજાએ અવધિજ્ઞાનનો ઉપયોગ મૂક્યો.
આમ, એક વાર તો કર્મસત્તાએ પોતાની વિજયપતાકા ગગનમાં લહેરાવી દીધી. આ વાત જાણ્યા પછી, પળે પળે સાવધ રહેવાની જરૂર છે કે જેથી કોઈ કર્મ નિકાચિત બંધાઈ ન જાય. જો કર્મના બંધ સમયે જરાક ચૂકી જઈશું, જરાક પ્રમાદી બનીશું, જરાક વિભાવ દશામાં જઈશું તો અત્યાર સુધી જે કાંઈ મેળવ્યું છે, તે ગુમાવીને ક્ષણમાત્રમાં વિનાશની ઊંડી ખીણમાં ધકેલાઈ જઈશું.
પરમાત્મા વીરને ૮૨ દિવસ દેવાનંદાની કુક્ષિમાં જકડી રાખનાર આ નીચગોત્રકર્મ એ સાતમા નંબરના ગોત્રકર્મનો પ્રકાર છે.
આ ગોત્રકર્મના કુલ બે પ્રકાર છે. (૧) ઉચ્ચગોત્રકર્મ અને (૨) નીચગોત્રકર્મ.
ઉચ્ચગોત્રકર્મના પ્રભાવે ઊંચાકુળમાં જન્મ મળે છે. જીવન પણ માન સન્માનભર્યું પસાર થાય છે.
જયારે નીચગોત્રકર્મનો ઉદય થતાં હલકા કુળમાં જન્મ મળે છે. જીવનમાં તિરસ્કાર મળે છે.
પેલો કર્ણ ! કુંતીના પેટે જન્મ લીધો હોવા છતાંય, નીચગોત્રકર્મના ઉદય સારથિના ત્યાં ઊછર્યો ! નીચગોત્રકર્મના ઉદયે ડગલે ને પગલે તેને તિરસ્કાર અને ધિક્કાર પ્રાપ્ત થયો.
૧૧૪ 3. કર્મનું કમ્યુટર