________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
* પહેલું શીલ છે વિરતિ.
* બીજું શીલ છે કષાયનિગ્રહ.
* ત્રીજું શીલ છે બાર ભાવનાઓનું ચિંતન,
* ચોથું શીલ છે શ્રદ્ધા અને સંવેગ.
* પાંચમું શીલ છે નિષ્કામ ચિત્તથી સર્વ જીવો પ્રત્યે મૈત્રી.
* છઠ્ઠું શીલ છે, ક્ષમા-નમ્રતા-સ૨ળતા-નિર્લોભતા.
જે મનુષ્ય આ શીલધર્મનું પાલન કરે છે તે સદ્ગતિ પામે છે, દુર્ગતિમાં ક્યારેય જતો નથી.
શિખીએ પૂછ્યું : ‘ભગવંત, શું આ છયે પ્રકારનાં શીલ પાળે, તે શીલવાન
કહેવાય?'
‘એ તો કહેવાય જ, પરંતુ જે ઓછાં-વત્તાં પાળે, તે પણ શીલવાન કહેવાય. આ રીતે શીલધર્મ સમજાવીને હવે તને તપધર્મ સમજાવું છું.
કુમાર, ત્રણ ભુવનના નાથ તીર્થંકરોએ બાર પ્રકારનો તપધર્મ બતાવ્યો છે. ઉપવાસ, ઊણોદરી, વૃત્તિસંક્ષેપ, રસત્યાગ, કાયક્લેશ અને સંલીનતા-આ છ પ્રકારનો બાહ્ય તપધર્મ છે, પ્રાયશ્ચિત્ત, વિનય, વૈયાવચ્ચ, સ્વાધ્યાય, ધ્યાન અને કાયોત્સર્ગ - આ છ પ્રકારનું આત્યંતર તપ છે.
કુમાર, આ બાર પ્રકા૨ના તપધર્મનું શક્તિ મુજબ સેવન કરનાર જીવો મહાન સુખો પ્રાપ્ત કરે છે, અને દુઃખોનો નાશ કરે છે.
હવે તને ભાવધર્મનું સ્વરૂપ સમજાવું છું :
ૐ સમ્યગ્ દર્શન, જ્ઞાન અને ચારિત્રની ભાવનાઓ ભાવવી.
* બાર પ્રકારની વૈરાગ્ય ભાવનાઓ ભાવવી.
* તીર્થંકરી માનસ ભક્તિ કરવી.
* સંસારની ઘૃણાસ્પદતાનું ચિંતન કરવું.
* ગુણવાન સાધુપુરુષોના ગુણોની હાર્દિક અનુમોદના કરવી.
* સર્વજ્ઞભાષિત ધર્મની ઉપાદેયતા વિચારવી.
* મોક્ષના સુખની કલ્પનાઓ કરવી,
* સ્વ-દોષોની ગર્હ કરવી,
* કલ્પનાથી ગુરુ સમક્ષ સ્વ-દોષોને પ્રગટ કરવા.
* સત્પુરુષોના પરિચયથી થતા લાભોનો વિચાર કરવો.
શ્રી સમરાદિત્ય મહાકા
For Private And Personal Use Only
roy
