________________
૩૨૬
બાલં વિહાય જલ-સંસ્થિત-મિન્દુબિમ્બ,મન્યઃ ક ઇચ્છતિ જનઃ સહસા ગ્રહીતુમ્ ? ૩. અર્થ :- વિબુધાર્ચિતપાદપીઠ (દેવતાઓએ અથવા પંડિતોએ અર્ચન કર્યુ છે પાદાસન જેનું એવા) ! બુદ્ધિ (પ્રબલપ્રજ્ઞા) વિના પણ સ્તુતિ કરવાને રૂડે પ્રકારે ઉદ્યમવાળી મતિ છે જેની એવો અને વિશેષે ગઈ છે લજ્જા જેને એવો (શક્તિ વિના સ્તુતિ કરવાને તત્પર થયો માટે લજ્જા વિનાનો ધીઠો) હું છું, પાણીને વિષે રૂડે પ્રકારે રહેલ (પ્રતિબિંબિત થયેલ) ચંદ્રમાના બિંબને બાળકને મૂકીને (બાળક સિવાય) બીજો કયો મનુષ્ય તત્કાળ ગ્રહણ કરવાને ઇચ્છે ? અર્થાત્ બાળક વિના બીજો કોઈ બુદ્ધિવાન જળ-પ્રતિબિંબિત ચંદ્રને ગ્રહણ કરવા ઇચ્છતો નથી. તેમ હું પણ બાળકની પેઠે અશક્ત છતાં સ્તુતિ કરવાને ઇચ્છું છું. ૩.
સ્તુતિ કરવાની અશક્યતાનું વર્ણન. વસ્તું ગુણાન્ ગુણસમુદ્ર ! શસાંક-કાંતાનુ, કસ્તે ક્ષમઃ સુરગુરુ-પ્રતિમોડપિ બુદ્ધચા; કલ્પાંત-કાલ-પવનોદ્ધત-નક્ર-ચક્ર,
કો વા' તરીતુમલમં-બુનિધિ ભુજાભ્યામ્. ૪. અર્થ :- હે ગુણસમુદ્ર (ધૈર્ય-ગાંભીર્યાદિ ગુણના સ્થાન) ! ચંદ્રમા સરખા મનોહર-ઉજ્જ્વળ એવા તમારા ગુણોને બુદ્ધિવડે કરીને બૃહસ્પતિ સમાન એવો પણ કયો પુરુષ કહેવાને સમર્થ થાય ? અર્થાત્ કોઈ સમર્થ થતો નથી. અથવા તો પ્રલય કાળના પવન વડે
૧. વા ઉપમાને વિષે વપરાયેલ છે. મતલબ કે જેમ સમુદ્રને કોઈ બે હાથ વડે તરી શકે નહીં, તેમ તમારા ગુણો કહેવાને બૃહસ્પતિ જેવો પણ સમર્થ થાય નહિ.
