________________
આશ્રવતત્ત્વ
૮૧ પ્રાપ્ત થાય તે સૂક્ષ્મ, જેનાથી સ્વયોગ્ય પર્યાયિઓ પૂર્ણ ન થાય તે મા , જેનાથી અનંત જીવો વચ્ચે એક જ શરીર પ્રાપ્ત થાય તે સાધારણ એટલે નિગોદપણું પ્રાપ્ત થાય. જેનાથી ભૂ, જિલ્લા આદિ અસ્થિર અવયવોની પ્રાપ્તિ થાય તે સ્થિર. જેનાથી નાભિની નીચેના અંગને અશુભતા (બીજા જીવને સ્પર્શ થવાથી રોષ પામે એવી અશુભતા)ની પ્રાપ્તિ થાય તે અશુભ જેનાથી જીવને દેખતાં પણ ઉદ્વેગ થાય, તેમજ ઉપકારી હોવા છતાં જેનું દર્શન અરુચિકર લાગે તે સૌથ, કાગડા વગેરે સરખો અશુભ સ્વર પ્રાપ્ત થાય તે ટુવર, જેનાથી યુક્તિવાળા વચનનો પણ લોક અનાદર કરે તે મનાવ, અને અપકીર્તિની પ્રાપ્તિ તે પયશ, એ સ્થાવર આદિ ૧૦ ભેદ તે પાપકર્મનો બંધ થવાથી થાય છે, એ ૧૦ ભેદ પૂર્વોક્ત ત્રસ આદિ ૧૦ ભેદના અર્થથી વિપરીત અર્થવાળા જાણવા.
પાપતત્વ જાણવાનો ઉદ્દેશ પાપતત્ત્વ પણ પુગલ સ્વરૂપ છે, અને અશુભ કર્મસ્વરૂપ છે, પરંતુ આત્મસ્વરૂપ નથી, બલ્ક આ તત્ત્વ આત્માને આત્મસ્વરૂપથી ભ્રષ્ટ કરનાર છે, પાપતત્ત્વમાં ૧૮ પાપસ્થાનો મહાઅશુભ પરિણામ રૂપ છે, તેમજ પાપના ૮૨ ભેદ પણ અનિષ્ટ કર્મના બંધરૂપ-કારણ રૂપ છે, તેથી તે પાપતત્ત્વ છોડવા યોગ્ય જાણીને છોડવું. ઈત્યાદિ ઉદેશ સમજવો અતિ સુગમ છે.
I તિ વતુર્થ પાપવિમ્ II ॥अथ पंचमं आश्रवतत्त्वम् ॥
ભેદો इंदिय-कसाय-अव्वय, जोगा पंच चउ पंच तिन्नि कमा। किरियाओ पणवीसं, इमा उ ताओ अणुक्कमसो ॥२१॥
સંસ્કૃત અનુવાદ इन्द्रियकषायावतयोगा: पंच चत्वारि पंच त्रीणि क्रमात् । क्रियाः पञ्चविंशतिः, इमास्तु ता अनुक्रमशः ॥२१॥
શબ્દાર્થ કિય = ઇન્દ્રિય
પંવ = પાંચ વસાય = કષાય
૧૩= ચાર વ્યય = અવ્રત
તિત્રિ = ત્રણ ગોગા = યોગ
મા = અનુક્રમે
