________________
૧૫૮
શ્રી નવતત્ત્વ પ્રકરણ પુલ પરાવર્તન એટલે? उस्सप्पिणी अणंता, पुग्गलपरियट्टओ मुणेयव्यो । तेऽणंताऽतीअद्धा, अणागयद्धा अणंतगुणा ॥५४॥
સંસ્કૃત અનુવાદ उत्सपिण्योऽनन्ताः पुद्गलपरावर्तको ज्ञातव्यः । तेऽनन्ता अतीताद्धा, अनागताद्धानन्तगुणाः ॥५४॥
શબ્દાર્થ ૩uળી = ઉત્સર્પિણીઓ
અનંતા = અનંતા મળતા = અનંત
સતીશ = અતીત, વ્યતીત, ભૂત પુતપરિય = પુલ પરાવર્ત કાળ મી = કાળ મુળથવ્યો = જાણવો
ગણાય = અનાગત, ભવિષ્ય તે = તે પુદ્ગલ પરાવર્તો
અનંતકુળ = અનંતગુણ અન્વય સહિત પદચ્છેદ अणंता उस्सप्पिणी पुग्गलपरियट्टओ मुणेयव्वो। ते अणंता अतीअ अद्धा, अणंत गुणा अणागय अद्धा ॥५४॥
ગાથાર્થ અનંત ઉત્સર્પિણી તથા અવસર્પિણીનો ૧ પુદ્ગલ પરાવર્તકાળ જાણવો, તેવા અનંત પગલપરાવર્તનો અતીતકાળ અને તેથી અનંતગુણો અનાગતકાળ છે.પ૪
વિશેષાર્થ સુગમ છે, તોપણ આ સ્થાને અતિ ઉપયોગી હોવાથી પુગલપરાવર્તનું સંક્ષિપ્ત સ્વરૂપ કહેવાય છે.
અહીં આઠ પ્રકારના પગલપરાવર્ત છે, પરંતુ સમ્યક્તના સંબંધમાં વા પુદ્ગલપરાવર્ત સંસાર બાકી રહેવાનો કહ્યો છે તે સૂક્ષ્મ ક્ષેત્ર પુદ્ગલ પરાવર્ત છે. તેનું કિંચિત્ સ્વરૂપ આ પ્રમાણે છે
૧. પુદગલપરાવર્ત દ્રવ્યથી-ક્ષેત્રથી-કાળથી અને ભાવથી એમ ૪ પ્રકારે છે. તે પણ પ્રત્યેક સૂક્ષ્મ અને બાદર ભેદથી બે બે પ્રકારનો હોવાથી ૮ પ્રકારનો પુલ પરાવર્ત છે, તેમાંથી અહીં સમ્યક્તના સંબંધમાં જે ના પુદ્ગલ પરાવર્ત સંસાર બાકી રહેવાનું કહ્યું છે. તે સૂવમ ક્ષેત્ર પુગલ પરાવર્ત જાણવો. અહીંપુર્યાત એટલે ચૌદરાજ લોકમાં રહેલાં સર્વપુગલોને એક જીવ ઔદારિકાદિ કોઈ પણ વર્ગણાપણે (આહારક વિના) ગ્રહણ કરીને મૂકે તેમાં જેટલો કાળ લાગે
