________________
ત્યારે મારી પાસે ‘સમય’ નહોતો જ્યારે મારો ‘સમય’ હતો. કરુણતા જીવનમાં એ સર્જાઈ છે કે આજે મારી પાસે સમયે જ સમય છે પરંતુ આજે મારો સમય નથી !
સુખના સમયમાં માણસને દુઃખી પાસે જવાનો સમય નથી હોતો અને એના ખુદના જીવનમાં જ્યારે દુઃખો આવે છે ત્યારે કોઈ સુખીને એની પાસે આવવાનો સમય નથી હોતો ! અને બને છે એવું કે દુઃખના સમયમાં માણસને જ્યારે બીજા તરફથી સમય પણ નથી મળતો ત્યારે એ માનસિક સ્તરે એ હદે તૂટી જાય છે કે ક્વચિત્ આપઘાતના માર્ગે પણ ચાલ્યો જાય છે. તમે દુઃખીને સંપત્તિ નથી આપી શકતા એમ ને? ચાલશે. તમે એને સ્મિત તો આપો ! તમે સ્મિત આપી શકો એટલા પણ ઉદાર નથી એમ ને? ચાલશે. તમે એને સમય તો આપો! જો તમે સમય આપવા પણ તૈયાર નથી તો માનજો કે તમારું જીવન સર્વથા વ્યર્થ છે.
માત્ર ૩૫/૪૦વરસની વયના એ સર્જ્યન ડૉક્ટર છે. પ્રવચનમાં એ આવે તો ખરા પણ પ્રવચનમાં આવતા મહત્ત્વના મુદ્દાઓ એ પોતાની પાસે રહેલ નાની ડાયરીમાં નોંધી પણ લે. એક દિવસ હું પ્રવચન કરીને આવ્યો અને એ ડૉક્ટરે પોતાના મુખે જ ચારેક દિવસ પહેલાં પોતાના જીવનમાં જ બનેલો પ્રસંગ કહી સંભળાવ્યો.
જિંદગીમાં પહેલી જ વાર તો આવો મુંઝા ભર્યો છે અને મારી નજરે સફાઈકામવાળો ચડતો જ નથી. અલબત્ત, આમાં મારા દોણ હતો કારણ કે હું ઘરેથી નીકળ્યો ત્યારે સમય થઈ ગયો હતો સવારના આઠ વાગ્યાનો. સફાઈકામવાળા તો વહેલી સવારના સફાઈકામ કરીને રવાના જ થઈ જતા હોય છે.
પણ,
આશ્ચર્ય સર્જાયું. અચાનક મારી નજર રસ્તાથી થોડેક દૂર રહેલ દુકાન પર પડી અને ત્યાં એક સફાઈકામવાળાને ઊભેલો જોયો. મારું હૈયું આનંદિત થઈ ગયું. મેં રસ્તાની એક બાજુ ગાડી ઊભી રાખી અને બૂમ લગાવીને એને નજીક બોલાવ્યો. એ નજીક આવ્યો. મેં ખીસામાં હાથ નાખી પાકીટ બહાર કાઢ્યું. પાકીટમાં રહેલ નોટોમાંથી પહેલી નોટ જે હાથમાં આવી એ બહાર કાઢી. એ નોટ ૫૦ની હતી. મેં પ્રસન્નતાપૂર્વક સફાઈકામવાળા સામે એ નોટ ધરી દીધી.
પણ કામ ?' રસ્તાઓ બગાડવાનું કામ અમે કરીએ છીએ અને અમારા દ્વારા બગડતા રસ્તાઓ સાફ કરવાનું કામ તમે બધા કરો છો. બસ, એ જવાબદારી વફાદારીપૂર્વક નિભાવવા બદલ મારા તરફથી આ ૫૦૦ રૂપિયા તને ભેટ !'
મહારાજ સાહેબ ! આપ વિશ્વાસ નહીં કરો પણ પૂરી દસ મિનિટની રકઝક બાદ એના હાથમાં પ00ની નોટ પકડાવવામાં મને સફળતા મળી. નોટ આપ્યા બાદ મેં ગાડી start તો કરી પણ મને વિચાર આવ્યો કે દર્પણમાં જોઉં તો ખરો કે એના ચહેરા પર હાવભાવ કેવા છે?
અને મેં જે જોયું એ જોઈને હું સ્તબ્ધ બની ગયો. ‘એ બે હાથ જોડીને મારી ગાડીને નમસ્કાર કરી રહ્યો હતો !' જીવનમાં પ્રથમ વાર જ થયેલ આ સાત્ત્વિક અનુભવે મારું હૈયું અત્યારે ય આનંદથી ફાટફાટ થઈ રહ્યું છે !'
મહારાજ સાહેબ ! આજે ઘરેથી હૉસ્પિટલ જવા નીકળ્યો ત્યારે મનમાં સંકલ્પ કરી લીધેલો કે રસ્તામાં જે પણ સફાઈકામ કરનાર માણસ મને દેખાશે એની પાસે ગાડી ઊભી રાખીને મારી શક્તિ પ્રમાણે પણ હું એને કંઈક આપીશ જ.
શું કહું આપને?
હૉસ્પિટલની એકદમ નજીક પહોંચવા આવ્યો ત્યાં સુધી મારી નજરે એક પણ સફાઈકામવાળો ચડ્યો નહીં. મને મનમાં દુ:ખ પણ થયું કે મારું પુણ્ય ઓછું જ લાગે છે.