Daishika Shastra

SR No.: 008893
Original Sutra Author: N/A
Author: Badrishah Tuldhariya
Publisher: Bharatiya Itihas Sankalan Samiti
Publication Year: 2006
Total Pages: 162
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & History
File Size: 9 MB

Page 17

દૈશિક શાસ્ત્ર
આનાથી વિપરીત ગુણોને કારણે, અર્થાત વ્યક્તિગત હિતની ઉપેક્ષા કરીને જાતિગત હિતનું ધ્યાન રાખવાથી ઇંગ્લેંડ આજે ક્યાંથી ક્યાં પહોંચી ગયું છે.... આ બન્યું છે ચિતિના પ્રકાશ અને વિરાટની જાગૃતિને કારણે. આ સમયે ચિતિ પ્રકાશ અને વિરાટજાગૃતિનો અર્થ સમજી લેવો જોઈએ. એ અર્થ છે કોઇ નિત્ય ઓજસ્વી અને જાતિગત અર્થનું મહાભ્ય વધવું.
કોઈ નિત્ય અર્થનું મહત્ત્વ વધવાથી મનુષ્ય હંમેશાં એની સાધનામાં રત રહે છે. એ નિત્ય અર્થ ઓજસ્વી હોવાથી મનુષ્ય સ્વાભાવિક રીતે જ પોતાના ક્ષુદ્ર અર્થોની હંમેશાં ઉપેક્ષા કરતો હોય છે, એ નિત્ય અને ઓજસ્વી અર્થ જાતિગત હોવાથી મનુષ્ય જાતિગત હિત માટે વ્યક્તિગત હિતની હંમેશાં ઉપેક્ષા કરવા લાગે છે.
જાતિગત હિત માટે વ્યક્તિગત હિતની ઉપેક્ષા કરવી તે ભારતની આધુનિક ભાષાઓમાં દેશભક્તિ કહેવાય છે. આથી દૈશિકશાસ્ત્રના અદ્વિતીય આચાર્ય એવા પ્રાચીન ભારતનો ઉક્ત સિદ્ધાંત દૈશિકશાસ્ત્રને મૂર્ખતાપૂર્ણ માનનાર એવા અર્વાચીન ભારતની ભાષામાં એવી રીતે કહી શકાય કે દેશભક્તિ વિના મનુષ્ય સુખી થઈ શકે નહીં. દેશભક્તિ વિભૂતિનું પ્રતિપાદન ઐતિહાસિક દષ્ટિએ થઈ ચૂક્યું છે.
આધિજીવિક દૃષ્ટિએ પણ મનુષ્ય માટે દેશભક્તિ ખૂબ આવશ્યક છે, કારણ કે મનુષ્ય સામાજિક પ્રાણી હોવાથી મનુષ્યનો પોતાની જાતિ સાથે એ જ સંબંધ હોય છે જે કોઈ ઇંદ્રિયનો પોતાના શરીરની સાથે અથવા કોઈ પર્ણનો પોતાના વૃક્ષ સાથે. પરંતુ પ્રત્યેક ઇંદ્રિયે પોતાના શરીર માટે કંઈ ને કંઈ કાર્ય કરવું પડે છે. જ્યાં સુધી તે પોતાના શરીર માટે કાર્ય કરતી રહે છે ત્યાં સુધી શરીર નિરામય રહે છે. પરિણામે બધી જ ઇંદ્રિયો, અંગો પણ સારો રહે છે. જયારે તે પોતાના કર્તવ્યથી વિમુખ થઈને સ્વાર્થી બને છે ત્યારે શરીરમાં અનેક રોગો ઉત્પન્ન થાય છે, જેને લીધે તેનો વિનાશ આરંભાય છે. એ જ પ્રમાણે પ્રત્યેક પાંદડા વગેરેને પણ પોતપોતાના વૃક્ષ માટે કંઈને કંઈ કાર્ય કરવું પડે છે. જ્યાં સુધી તે પોતાના વૃક્ષ પ્રત્યેનું કર્તવ્ય કરતા રહે છે ત્યાં સુધી તે આખું વૃક્ષ હર્યુંભર્યું રહે છે. જ્યારે તે સ્વકર્તવ્યય્યત થાય છે ત્યારે તે વૃક્ષ સૂકાવા લાગે છે અથવા તેમાં સડો પેસે છે. એ જ રીતે મનુષ્યોએ પણ પોતાની જાતિ માટે કંઈ ને કંઈ કામ કરતા રહેવું પડે છે. જ્યાં સુધી તેઓ પોતાની જાતિ પ્રત્યેના પોતાના કર્તવ્યનું પાલન કરતા રહે છે ત્યાં સુધી તેમની જાતિનું શ્રેયસ થાય છે, જેથી તે જાતિની પ્રત્યેક વ્યક્તિ સુખી રહે છે. જ્યારે તે પોતાના જાતિધર્મથી ભ્રષ્ટ થઇને સ્વાર્થસાધના તરફ વળે છે ત્યારે તેમનો દરેક પ્રકારે વિનિપાત થાય છે.