Page Text
________________
કારણ કે આજ સુધી મેં ઊંધું જ કર્યું છે. જડક્ષેત્રે બન્યો છું લાગણશીલ અને જીવક્ષેત્રે બન્યો છું વિચારશીલ . સારું રૂપ જોયું નથી અને વગર વિચાર્યું એના તરફ હું આકર્ષાયા વિના રહ્યો નથી. શબ્દો મજેના કાન પર પડ્યા નથી અને ભાવાવેશમાં ખેંચાઈને ઝૂમવાનું મેં ચાલુ કર્યું નથી. સંપત્તિની વાત સાંભળી નથી અને લાંબી દૃષ્ટિ દોડાવયા વિના એની પાછળ દોડવાનું મેં ચાલુ કર્યું નથી. ભોજનનાં મનગમતાં દ્રવ્યો જોયા નથી અને સારાસારનો કે ભક્ષ્યાભઢ્યનો વિવેક દાખવ્યા વિના અકરાંતિયો બનીને હું એના પર તૂટી પડ્યો નથી.
એક બાજુ જડત્રે આ મૂર્ખાઈ કરી છે તો બીજી બાજુ જીવક્ષેત્રે જુદી જ મૂર્ખાઈ કરી છે. ભીખ માગતા ભિખારીને મેં જોયો છે અને એને મેં સીધી સલાહ જ આપવાની ચાલુ કરી છે, ‘તબિયત મસ્ત છે તો પછી ભીખ શા માટે માગે છે ? થોડીક મહેનત-મજૂરી કરતો જા, નહિતર તારા હાડકા હરામના થઈ જશે.’ કાળઝાળ દુષ્કાળમાં ઑફિસે કો'ક પાંજરાપોળવાળા આવ્યા છે તો એમની સાથે મેં બરછટ વ્યવહાર જ કર્યો છે.
‘આવા દુષ્કાળો તો દર વરસના થઈ ગયા. તમે દરેક વખતે આમ વગર બોલાવ્ય આવી જ જાઓ એ શું ચાલે ? અમારે ય સંસાર ચલાવવાનો છે !' ધરમાં કામ કરી રહેલ ઘાટીએ પગાર વધારો માગ્યો છે તો તરત જ એને સંભળાવી દીધું છે, ‘પગાર ટૂંકો પડતો હોય તો ઘર ખર્ચમાં કાપ મૂકતો જા . બપોરની ચા પીવાનું બંધ કરી દે અને ઘરવાળી માટે કપડાં ખરીદવાનું ઓછું કરી દે. બાકી, જે પરિસ્થિતિ ઊભી થઈ હોય એમાં ગોઠવાઈ જતા શીખી જઈશ તો સુખેથી જીવી શકીશ.' દુકાનના નોકરે એકાદ ખાડો પાડ્યો છે તો એને ગુજરાતી ભાષામાં કહી દીધું છે, ‘દુકાન કાંઈ પરોપકાર કરવા નથી ખોલી. એક પણ દિવસનો ખાડો પાડ્યો છે તો એ દિવસનો પગાર કપાઈ જશે. બાકી આપણે તો શિસ્તમાં માનીએ છીએ.'
ટૂંકમાં, શિસ્તના નામે કે સંયોગના બહાના હેઠળ માત્ર વિચારશીલ બનીને મેં જીવો પ્રત્યે કઠોરતા જ આચરી છે, ક્રૂરતા જ દાખવી છે, ષ જ ઊભો ર્યો છે. આ ગણિતમાં મારું જીવન રફેદફે ન થઈ જાય તો બીજું થાય પણ શું ? ચોવીસે ય ક્લાક અંતઃકરણ રાગ-દ્વેષથી જ ખદબદતું ન રહે તો બીજું બને પણ શું ?
અલબત્ત, એ રસ્તે હવે ન જ જવાનો મારો નિર્ધાર પાકો છે. મારા અંતઃકરણમાં મારે સજ્જનના અંતઃકરણમાં વહેતું દયાનું ઝરણું પ્રગટાવવું છે. સંતના અંતઃકરણમાં વહેતી પ્રેમની નદી પ્રગટાવવી છે અને એમ કરતાં કરતાં પરમાત્માના અંતઃકરણમાં વહેતો કરુણાનો સાગર પણ પ્રગટાવવો છે. એ માટે આપના માર્ગદર્શનની મને અપેક્ષા છે.
દર્શન,
જમીન ખેડાઈ ગયા પછી એમાં વાવેતર કરવાનો માળીનો ઉત્સાહ જેમ વધી જાય છે તેમ ગત પત્રનું તારું લખાણ વાંચીને, તને સમ્યક સમજણના ઘરમાં લઈ આવવાનો મારો ઉત્સાહ પણ વધી ગયો છે. કારણ કે આટલા વખતના પત્રવ્યવહારે તારી મનની ભૂમિને એટલી બધી નરમ બનાવી દીધી લાગે છે કે હવે એમાં કદાગ્રહની બરછટતા, પૂર્વગ્રહની કર્કશતા કે હઠાગ્રહની કઠોરતા હોવાનું સંભવતું નથી. જે મન આ ત્રણ ખતરના આગ્રહોથી રહિત બની જાય છે એ મનને સમ્યફ સમજણના ઘરમાં લઈ આવવામાં સફળતા મળ્યા વિના રહેતી નથી.
હવે મૂળ વાત. એક વાત સતત તારી નજર સામે રાખજે કે ક્યારેય પાછા ન ફરતા અને ક્યારેય અટકવાનું નામ ન લેતા એવા ‘સમય’ પાસેથી શાશ્વત મેળવી લેવા કટિબદ્ધ બનવું એમાં જ આ જીવન પામ્યાની સફળતા છે.
તપાસી જો તારા ખુદના જીવનને. શું મેળવવા તું દોડી રહ્યો છે ? જે મળી રહ્યું છે એનાથી તારું ભાવિ કેટલું સદ્ધર બની રહ્યું છે ? તારા અંતઃકરણમાંથી આનો જે પણ જવાબ મળશે એ જવાબ તને ખળભળાવી મૂક્યા વિના નહીં રહે. દોટ છે તારી પદાર્થો મેળવવાની અને એ તમામ પદાર્થો ખુદ ક્ષણભંગુર છે. સમય એને નષ્ટ કરી દેવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. વિપરીત સંયોગો કે વિષમ વાતાવરણ એને ખતમ કરી દેવાની તાકાત ધરાવે છે. વ્યક્તિઓ તરફથી થતું આક્રમણ એને રફેદફે કરી દેવાની પાશવી ક્ષમતા ધરાવે છે. સમય પસાર થાય છે અને આજે અલમસ્ત દેખાતું પણ શરીર ક્ષીણ થતું જાય છે. ધરતીકંપનો એક જ આંચકો આવે છે અને અડીખમ ઊભેલો આકર્ષક બંગલો પળવારમાં ધરાશાયી થઈ જાય છે. ગળાની ફોડકીના નિદાનમાં કૅન્સર આવે છે અને અબજોની પણ સંપત્તિમાંથી રસ ઊડી જાય છે. પત્નીના ગાલ પર કરચલીઓ પડવા લાગે છે અને એનામાંથી રસ ઊડવા લાગે છે. અચાનક લાગેલી આગમાં ગોડાઉન ઝડપાઈ જાય છે અને લાખોનો માલ પળભરમાં ભસ્મીભૂત થઈ જાય છે.
વરસોની દોડધામ પછી ઊભી કરેલ આબરૂ મરણ પછીના બીજે દિવસે પેપરમાં
| SR No. | 008889 |
| Book Title | Bij Ne Ketar Joi Che |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ratnasundarsuri |
| Publisher | Ratnasundarsuriji |
| Publication Year | |
| Total Pages | 46 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Discourse |
| File Size | 171 KB |