Nyaya Siddhanta Muktavali Part 1

SR No.: 008881
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan
Publication Year: 2006
Total Pages: 284
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Philosophy
File Size: 75 MB

Page 95

Frostscostoshxsbobasados cossos seus costos de costoso wardudhwawdhwaasanshodh
Medandramdaashwanawdhehrawastikwanaxhxhxiiwarikaawixixixixixiashravaahraridwaraxshatvaarton
यत्कार्य प्रति कारणस्य पूर्ववृत्तिता येन रूपेण गृह्यते तत्कार्यं प्रति | तद्रूपमन्यथासिद्धमित्यर्थः यथा घटं प्रति दण्डत्वमिति । द्वितीयमन्यथासिद्धमाह-कारणमिति । यस्य स्वातन्त्र्येणान्वयव्यतिरेको न स्तः, किन्तु कारणमादायैवान्वयव्यतिरेको गृह्येते तदन्यथासिद्धम्, यथा दण्डरूपम् । तृतीयमाह -अन्यं प्रतीति । अन्यं प्रति पूर्ववृत्तित्वं गृहीत्वैव यस्य यत्कार्यं प्रति | पूर्ववृत्तित्वं गृह्यते तस्य तत्कार्यं प्रत्यन्यथासिद्धत्वम्, यथा घटादिकं प्रत्याकाशस्य । तस्य हि घटादिकं प्रति कारणत्वमाकाशत्वेनैव स्यात् । तद्धि शब्दसमवायिकारणत्वम् । एवं च तस्य शब्दं प्रति कारणत्वं गृहीत्वैव घटादिकं प्रति जनकत्वं ग्राह्यमतस्तदन्यथासिद्धम् । ननु शब्दाश्रयत्वेन तस्य कारणत्वे काऽन्यथासिद्धिरिति चेत् ? पञ्चमीति गृहाण । नन्वाकाशस्य शब्द प्रति जनकत्वे किमवच्छेदकमिति चेत् ? कवत्त्वादिकं विशेषपदार्थो वेति ॥
भुताली : २९ID GA! 'अन्यथासिद्धिशून्यत्वे सति नियतपूर्ववृत्तित्वम्' धुं| | तमा 'अन्यथासिद्धि' ५६ माव्युं ते मन्यथासिद्धि शुंछ ? तनो ४१५ मा५तi 53 | છે કે અન્યથાસિદ્ધિ પાંચ છે. તે આ રીતે :
(१) पडेसी अन्यथासिद्धि : येन (रूपेण) सह पूर्वभावः - ६त्व : 421 प्रत्ये દંડકારણનો જે પૂર્વભાવ છે તે દંડત્વેન રૂપેણ છે, અર્થાત્ દંડત્વેન રૂપેણ દંડ ઘટ પ્રત્યે કારણ છે. માટે જે દંડત્વરૂપથી દંડ ઘટ પ્રત્યે કારણ બને છે તે દંડત્વ એ પ્રથમ અન્યથાસિદ્ધ કહેવાય.
(२) भी अन्यथासिद्धि : कारणमादाय वा यस्य (अन्वयव्यतिरेको) ५८३५ કાર્યની પ્રત્યે દંડરૂપી કારણને લઈને જે દંડરૂપના અન્વય-વ્યતિરેક ચાલે છે તે દંડરૂપ ઘટ પ્રત્યે અન્યથાસિદ્ધ કહેવાય. દંડરૂપ હોય તો ઘટ હોય, દંડરૂપ ન હોય તો ઘટ ની હોય. આવો ઘટ સાથે દંડરૂપનો સાક્ષાત્ અન્વયવ્યતિરેક થતો નથી પણ પરંપરયા | | अन्वय-व्यतिरे थाय छे. ते मारीत :
દંડના હોવાને કારણે દંડરૂપ હોય તો ઘટ હોય અને દંડના ન હોવાને લઈને દંડરૂપ ન હોય તો ઘટ ન હોય. આમ જેના અન્વય-વ્યતિરેક દંડ કારણને લઈને ચાલતા હોય તે દંડરૂપ ઘટ પ્રત્યે અન્યથાસિદ્ધ કહેવાય.
mostatsbostascostostosas testostersouscasosastossascostos sostidostascostossbostosowsbasbasbestoso
*HTTERNEY न्यायसिद्धान्तभुतावली लाम-१. (0