Nyaya Siddhanta Muktavali Part 1

SR No.: 008881
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan
Publication Year: 2006
Total Pages: 284
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Philosophy
File Size: 75 MB

Page 157

FFFFFFFFFM hettotuotteetotas a
**FFFFFER Ecoschatachochwedbacbocwsbasbo
८
.
कारिकावली : उष्णः स्पर्शस्तेजसस्तु स्याद्रूपं शुक्लभास्वरम् ।
नैमित्तिकं द्रवत्वं तु नित्यतादि च पूर्ववत् ॥४१॥ मुक्तावली : तेजो निरूपयति - उष्ण इति । उष्णत्वं स्पर्शनिष्ठो जातिविशेषः प्रत्यक्षसिद्धः । इत्थं च जन्योष्णस्पर्शसमवायिकारणतावच्छेदकं | तेजस्त्वं जातिविशेषः । तस्य परमाणुवृत्तित्वं तु जलत्वस्येवानुसन्धेयम् । न चोष्णस्पर्शवत्त्वं चन्द्रकिरणादावव्याप्तमिति वाच्यम्, तत्राप्युष्णत्वस्य सत्त्वात्, किन्तु तदन्तःपातिजलस्पर्शेनाभिभवादग्रहः । एवं रत्नकिरणादौ | पार्थिवस्पर्शेनाभिभवात् चक्षुरादौ चानुद्भूतत्वादग्रहः ।
મુક્તાવલી : તેજનો સ્પર્શ ઉષ્ણ છે, રૂપ ભાસ્વરશુક્લ છે, દ્રવત્વ નૈમિત્તિક છે અને નિત્યાદિ પૂર્વવત્ સમજી લેવું. ઉષ્ણ સ્પર્શમાં ઉષ્ણત્વ જાતિ રહેલી છે જે પ્રત્યક્ષથી જ સિદ્ધ
पूर्ववत् - जन्योष्णस्पर्शसमवायिकारणतावच्छेदकतया जन्यतेजस्त्वसिद्धिः सने जन्यतेजस्त्वावच्छिन्नजन्यतेजःसमवायिकारणतावच्छेदकतया तेजस्त्वसिद्धिः (नित्य તેજસ પરમાણુમાં) કરી લેવી.
પ્રશ્ન : ચન્દ્રકિરણ તૈજસ છે અને તેમાં ઉષ્ણસ્પર્શવત્ત્વ તો અવ્યાપ્ત થાય છે ?
ઉત્તર : નહિ, ચન્દ્રકરણમાં પણ ઉષ્ણત્વ તો છે જ, પણ ચન્દ્રકિરણના જલીયાંશથી તેનો અભિભવ થઈ જવાથી તેનો ઉષ્ણ સ્પર્શ લાગતો નથી. એ જ રીતે રત્નકિરણોમાં પાર્થિવ સ્પર્શથી ઉષ્ણ સ્પર્શનો અભિભવ થાય છે. અને ચક્ષુનો ઉષ્ણ સ્પર્શ તો અનુભૂત છે માટે તેની ઉષ્ણતા જણાતી નથી. मुक्तावली : रूपमित्यादि । वैश्वानरे मरकतकिरणादौ च पार्थिवरूपेणाभिभवात् शुक्लरूपाग्रहः । अथ तद्रूपाग्रहे धर्मिणोऽपि चाक्षुषत्वं न स्यादिति चेत् ? न, अन्यदीयरूपेणाऽपि धर्मिणो ग्रहसम्भवात् शङ्खस्येव पित्तपीतिम्ना। वह्नस्तु शुक्लरूपं नाभिभूतं किन्तु तदीयं शुक्लत्वमभिभूतमित्यन्ये ।
મુક્તાવલી પ્રશ્ન તેજનું ભાસ્વરશુક્લ રૂપ કહ્યું પણ અગ્નિમાં તો ભાસ્વરશુક્લ
HTTTTTTTY न्यायसिद्धान्तमुताली नाग-१. (१४१)
* skiki