________________
વાણીનો સિદ્ધાંત
વાણીનો સિદ્ધાંત પ્રશ્નકર્તા: અત્યારે તો પ્રમાણ પણ નહીં જાળવે, એવી રીતે બોલે
દાદાશ્રી : હા, એવું બોલે છે. પણ વકીલો કોર્ટમાં જવાબદારીવાળું વાક્ય બોલતા હશે કે બિનજવાબદારીવાળું વાક્ય ?
પ્રશ્નકર્તા : કેસને જીતવા માટે જે બોલવું પડે એ બોલે અને એ તો જેને જેવો પ્રસંગ.
દાદાશ્રી : હા, પણ કોર્ટમાં જવાબદારીવાળા વાક્યો બોલવા પડે ને ? બેજવાબદારીવાળા ના ચાલે ને ?
પ્રશ્નકર્તા : જવાબદારી તો ખરી જ ને ! ઘણી જ જવાબદારીવાળી જગ્યા.
આ તો ટેપરેકર્ડ એમ ને એમ જ નીકળ્યા કરે. અને અમે તો “આ ટેપરેકર્ડ શું બોલે છે' એ જોયા કરીએ ને જાણ્યા કરીએ, બસ ! ખરાબ બોલાય તો ય અમે જાણીએ અને સારું બોલાય તો ય અમે જાણીએ. બેઉના જાણકાર અમે. એમાં ખરાં-ખોટાની ય પછી જોખમદારી નહીં. કારણ કે ટેપરેકર્ડ બોલે છે, “તો ‘જાણનાર’ છું. ‘હું જુદો છું.
અમારે સારી વાણી સાથે લેવાદેવા નથી અને અમારે ખરાબ વાણી સાથે ય લેવાદેવા નથી. વાણી સારી નીકળે તો ય મારી નહીં ને ખરાબ નીકળે તો ય મારી નહીં. અમે તો સારી હોય તો ય ‘મારી” ના કહીએ ને ખરાબ હોય તો ય “મારી’ ના કહીએ. જે નીકળે એ સાચી, કરેક્ટ ! એનું માલિકીપણું નહીં. સાચો જવાબ હોય કે ભૂલવાળો હોય, પણ ટેપરેકર્ડનો. વખાણતો હોય કે ખરાબ કહેતો હોય, તો ય ઓરિજિનલ ટેપરેકર્ડનું. તેથી તમે જશ આપો તો એની અમને જરૂર નથી. કારણ કે આ ટેપરેકર્ડ બોલે છે, એમાં અમારે શું લેવા દેવા ? અને અપજશ આપો તો ય અમને લેવાદેવા નથી.
આ સમજવું જ રહ્યું ! એક વકીલ હતો. તે કહે છે, “આ વાણી એ ટેપરેકર્ડ હોય, તો શું અમે બધા ટેપરેકર્ડ બોલીએ છીએ ?” ત્યારે મેં કહ્યું, ‘હા, બીજું કોણ બોલે ત્યારે ? તારામાં વળી કઈ શક્તિ છે તે ? મોટો બોલવાવાળો આવ્યો !” મને કહે છે, “સાધારણ કંઈ સમજાવો. આ તો બહુ ભારે કહેવાય.’ મેં કહ્યું, ‘ભારે જ કહું છું. તો જ તમને સમજાય. સોનો જેટલો ધક્કો મારું, તો પચાસ-સાઈઠ જેટલું થાય ને ? પણ ધક્કો પાંચનો મારું તો ? મારે તમને વારે ઘડીએ ટલ્લે ચઢાવવા પડે. એના કરતાં એક ફેરો જરા કડવું પહેલું લાગે. પણ પછી મીઠું લાગે કે “ના, ખરું છે.”
શું વાક્યોના વેલ્ડીંગ કરીને બોલાય? આ વકીલો ત્યાં કોર્ટમાં જઈને મોટા કેસ લઢે છે, તો એ વકીલો બોલે છે એ વિચાર કરીને બોલતા હશે કે એમ ને એમ જ ઠોકાઠોક કરે
દાદાશ્રી : પોતે બ્લિડિંગ કરે તો જવાબદારી તો ખરી જ ! તો શેનાં આધારે બોલે છે ? આ જવાબદારીવાળા વાક્યો શી રીતે ફેંકે છે ? વકીલો બોલે છે કે ફેંક્ય રાખે છે ? એકદમ ઝપાટાબંધ બોલે છે ને ? એક ઉપર એક, એક ઉપર એક, જાણે મશીન ચાલ્યું. ક્યાંથી આવ્યાં એ વાક્યો ? તે આ તપેલીમાં ભરીને લાવેલા હશે વકીલ ઘેરથી ? શામાં ભરી લાવ્યા હશે ? અને પાછું કાયદેસરનું હોય એક એક વાક્ય. નીકળે છે સાચું. બધું જૂઠું નીકળતું નથી. એક્ઝક્ટ નીકળે છે, પુસ્તકમાં લખાય એવું. અને આ એક મિનિટમાં કેટલા શબ્દો બોલાય છે ?
પ્રશ્નકર્તા : પંદર-વીસ શબ્દો નીકળી જાય.
દાદાશ્રી : અરે, કેટલાંય ! ટાઈપે ય એટલું ઝડપથી ના થાય. માણસ જવાબદારીવાળા વાક્યો હોય, તે એટ-એ-ટાઈમ સો-સવાસો તો ન બોલી જાય ને ? આ તો એક સાથે સો-સવાસો વાક્યો બોલે છે, એક કલાક સુધી બોલ્યા જ કરે છે. વકીલો એટલા બધાં વાક્યો બોલ્યા, તે
ક્યારે વિચાર કરી નાખ્યા બધા ? ક્યારે કર્યા કહો. એક વાક્ય જવાબદારીવાળું બોલવું, એ વિચાર કર્યા વગર બોલી શકાય ખરું ? તો શેના આધારે બોલે છે આ ?