________________
[ ૪૨૦]
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-૧
ભાવાર્થ :- મુનિ – પ્રાચીન શહેરોમાં સર્વોત્તમ અદ્વિતીય એવી કૌશાંબી નામની નગરી છે, ત્યાં મારા પિતા રહેતા હતા. તેમની પાસે પુષ્કળ ધન હતું. १९ पढमे वए महाराय, अउला मे अच्छिवेयणा ।
अहोत्था विउलो दाहो, सव्वगत्तेसु य पत्थिवा ॥१९॥ શબ્દાર્થ :- પદને વર્ષ - પ્રથમ વયમાં, ને - મને, અ૩ના અતુલ–અત્યંત, ઝિવેરળ - આંખોની વેદના, અહોત્થા થઈ હતી, પીડા થવા લાગી અને,પસ્થિવા પાર્થિવ, હે રાજનું, સવ્વસુ (વ્યg) - મારા સમગ્ર શરીરમાં, વિડતો - વિપુલ, અત્યંત, વાહો - બળતરા થવા લાગી. ભાવાર્થ :- હે રાજનું! તરુણ વયમાં મને એકાએક આંખની અત્યંત પીડા ઉત્પન્ન થઈ તથા હે પૃથ્વીપતિ ! મારા આખા શરીરમાં ખૂબ જ બળતરા થવા લાગી.
सत्थं जहा परमतिक्खं, सरीरविवरंतरे ।
आवीलिज्ज अरी कुद्धो, एवं मे अच्छिवेयणा ॥२०॥ શબ્દાર્થ :- ન - જેમ, વસુદો - ક્રોધમાં આવેલા, અt -શત્રુ, શરીરવિવારે - આંખ, નાક અને કાન તથા શરીરનાં મર્મસ્થાનોમાં, પરમતિવું = અત્યંત તીક્ષ્ણ, સન્થ = શસ્ત્ર, આવોલિઝ - ઘસડવામાં આવ્યું હોય, પર્વ = તેવા પ્રકારની, ને = મારી, છિયળ = આંખોમાં અસહ્યય વેદના થવા લાગી.
२०
ભાવાર્થ :- જેમ કોપિત થયેલો શત્રુ શરીરનાં નાક, કાન વગેરે અવયવોના છિદ્રોમાં અતિ તીક્ષ્ણ શસ્ત્ર ખેંચાડીને ઘોર પીડા ઉપજાવે, તેવી અસહ્ય વેદના મારી આંખોમાં થવા લાગી. २१ तियं मे अंतरिच्छं च, उत्तमंगं च पीडइ ।
ફુલાસગિલમાં વોરા, વેચના પરમવાણા ૨૨II શબ્દાર્થ :- વાળમાં - ઈન્દ્રનું અશનિ-વજ લાગવા જેવી, વોરા - ઘોર, પરમવાણા - અત્યંત દુઃખદાયી, વેચળ = વેદના, મે = મારી, તિય = કમરને, કેડને, અંતર$ = છાતીને, ઉત્તમ નમસ્તકને, પીંડ : પીડિત કરવા લાગી. ભાવાર્થ :- ઈન્દ્રના વજપ્રહાર જેવી ભયંકર, અત્યંત દુઃખદાયી વેદના મારી કમર, છાતી અને માથાને પીડિત કરવા લાગી. २२ ૩વફિયા ને આરિયા, વિજ્ઞા-બંત-સિચ્છિક .
નવીય સન્થસુલતા, મંત-મૂતવિસારા II ૨૨ા
