________________
| ૨૪૬ |
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-૧
હું અર્ધ રાજ્ય આપીશ. સંયોગવશ તે નિમિત્તે ચિત્તનો જીવ મુનિરૂપે ત્યાં પરિચયમાં આવ્યો. આમ પાંચ પૂર્વજન્મોમાં સહોદરપણે રહેલા બંને ભાઇઓનું અપૂર્વ મિલન થયું.
બ્રહ્મદત્ત ચક્રવર્તીએ પૂર્વભવોનું વૃતાંત કહેતાં કહ્યું કે આ છઠ્ઠો જન્મ છે, જેમાં આપણે બંને અલગ અલગ કુળ અને દેશમાં જન્મ લેવાથી એકબીજાથી ઘણા દૂર થઈ ગયા અને એકબીજાનાં સુખદુઃખના સહભાગી બની શકયા નથી. પરસ્પર શુભાશુભ કર્મ ફળનું કથન :
कम्मा णियाणप्पगडा, तुमे राय विचिंतिया ।
तेसिं फलविवागेण, विप्पओगमुवागया ॥८॥ શબ્દાર્થ :- ય - હે રાજન!, તુને - પોતાના, બિયવુડ- નિદાનને વશ થઈને કરેલાં, નિદાનરૂપ, - કર્મોનું વિનિયા - ચિંતન કરેલું હતું, હિં - તે કર્મોનાં, પાન-વિવાદ - ફળનો ઉદય થવાથી, નિખi = વિયોગને, ૩વાયા - પ્રાપ્ત થયા છીએ. ભાવાર્થ :- (મુનિ) હે રાજનું! તમે આસક્તિ સહિત ભોગસુખના ચિંતનરૂપ નિદાન દ્વારા જે કર્મોને એકઠાં કર્યાં હતાં, તે જ કર્મોના ફળવિપાકના કારણે આપણે અલગ અલગ સ્થાને જન્મ પામ્યા છીએ.
सच्चसोयप्पगडा, कम्मा मए पुरा कडा ।
ते अज्ज परिभुंजामो, किण्णु चित्ते वि से तहा ॥९॥ શદાર્થ - મ -મેં પુ -પૂર્વભવમાં, સવોયખડ - સત્ય અને શૌચ-શુદ્ધિયુક્ત અનુષ્ઠાન કરનાર, મા - કર્મ, વડા - કર્યા હતાં, તે - તેને, -આજ (આ ભવમાં), રિપુંગામો -ભોગવી રહ્યો છું વિષ્ણુ શું - તેને, વિ .પણ, વિરે ચિત્ત તું, તા એ જ રીતે ભોગવી રહ્યો છે. ભાવાર્થ - (ચક્રવર્તી) – હે ચિત્ત! મેં પૂર્વજન્મમાં સારા અને પવિત્ર કર્મો, શુભાનુષ્ઠાનો કર્યા હતાં. તેનું ફળ હું ચક્રવર્તીરૂપે આજે ભોગવી રહ્યો છું, શું તમે એવાં જ પુણ્ય ફળ ભોગવો છે? १० सव्वं सुचिण्णं सफलं णराणं, कडाण कम्माण ण मोक्ख अत्थि ।
- अत्थेहिं कामेहि य उत्तमेहिं, आया ममं पुण्णफलोववेए ॥१०॥ શબ્દાર્થ :- નરી - મનુષ્યોનાં, સવ્વ = બધાં, સુvi = તપ વગેરે શુભ અનુષ્ઠાન, સત્ત - સફળ–ફળ સહિતના હોય છે, કાપ - કરેલા, ન્માણ - કર્મોથી, નોકg - ફળ ભોગવ્યા વિના છુટકારો, = થતો નથી અર્થાત્ શુભ કર્મ અવશ્ય જ પોતાનું ફળ આપે છે, મમ = મારો, ગાયા - આત્મા પણ, ૩રહિં - ઉત્તમ, અલ્યë - ધનસંપત્તિથી, વાહ - મનોજ્ઞ શબ્દાદિ કામભોગોથી યુક્ત, પુછપરનોવા - પુણ્યના ફળસ્વરૂપ, શુભ કર્મોનાં ફળથી યુક્ત હતો.
