________________
શ્રી ચંદ્ર-સૂર્ય પ્રાપ્તિ સૂત્ર
ચંદ્રનું છઠ્ઠું મંડળ અને નક્ષત્રનું ત્રીજું મંડળ સાથે છે. આ મંડળ ઉપર એક કૃત્તિકા નક્ષત્ર પરિભ્રમણ કરે છે. ચંદ્રનું સાતમું મંડળ નક્ષત્રનું ચોથું મંડળ સાથે છે. આ મંડળ ઉપર (૧) રોહિણી અને (ર) ચિત્રા, આ બે નક્ષત્રો પરિભ્રમણ કરે છે.
૨૦૬
ચંદ્રનું આઠમું મંડળ અને નક્ષત્રનું પાંચમું મંડળ સાથે છે. આ મંડળ ઉપર એક વિશાખા નક્ષત્ર પરિભ્રમણ કરે છે.
ચંદ્રનું દસમું મંડળ અને નક્ષત્રનું છઠ્ઠું મંડળ સાથે છે. આ મંડળ ઉપર એક અનુરાધા નક્ષત્ર પરિભ્રમણ કરે છે.
ચંદ્રનું અગિયારમું મંડળ અને નક્ષત્રનું સાતમું મંડળ સાથે સાથે છે. આ મંડળ ઉપર એક જયેષ્ઠા નક્ષત્ર પરિભ્રમણ કરે છે.
ચંદ્રનું પંદરમું મંડળ અને નક્ષત્રનું આઠમું મંડળ સાથે સાથે છે. આ મંડળ ઉપર (૧) મૃગશીર્ષ (૨) આર્દ્રા (૩) પુષ્પ (૪) અશ્લેષા (પ) હસ્ત (૬) મૂળ (૭) પૂર્વાષાઢા અને (૮) ઉત્તરાષાઢા. આ આઠ નાત્રો પરિભ્રમણ કરે છે.
આપણી આ પૃથ્વીથી ૮૦૦ યોજન ઊંચે સૂર્ય મંડળ, ૮૮૦ યોજન ઊંચે ચંદ્ર મંડળ છે અને ચંદ્ર-સૂર્ય મંડળોની ઉપર-નીચે ગમે ત્યાં નક્ષત્ર મંડળો છે. ક્યું નક્ષત્ર મંડળ ક્યા છે ? તેનો સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ આગમોમાં જોવા મળતો નથી. ગ્રંથકારો ચંદ્રમંડળથી ચાર યોજન ઊંચે અર્થાત્ આપણી પૃથ્વીથી ૮૮૪ યોજન ઊંચે નક્ષત્ર મંડળ છે, તેવું કથન કરે છે.
પ્રસ્તુત આગમના ૧૨માં પ્રાભુતના ૨મા સૂત્રમાં ૧૦ પ્રકારના યોગમાં છત્રાતિછત્ર નામના યોગ વર્ણનમાં પિ ચલે, મો નવો દેવા આન્ગે...તા વિતäિ । આ યોગમાં ઉપર ચંદ્ર, મધ્યમા નક્ષત્ર, નીચે સૂર્ય હોય છે. ચિત્રા નક્ષત્ર ચોથા નક્ષત્ર મંડળ ઉપર છે. આ ઉપરથી નિશ્ચિત થાય છે કે ચોથું નક્ષત્ર મંડળ ચંદ્ર મંડળની નીચે અને સૂર્યમંડળની ઉપર છે. તેથી આકૃતિમાં ચોથું નક્ષત્ર ચંદ્રમંડળની નીચે બતાવ્યું છે.
ચંદ્રમંડલમાં સમાવિષ્ટ નક્ષત્ર મંડલાદિ :
મૃગશિષ યુષ્ય ૦આશ્લેષા છે મૂળ હા
૧૫
૧૧ ૨૦
૦ જૂથવા
અનરાધા
હવામ
299
કૃતિકા
૦ ગિણી
3
છ મધા
નવસ
pornvs
ઉગ
9
O
પૂર્વાષાઢા
૨૩૩ ૩૫ ૬ ૭૩૮૩૯૩૧૦ m ૧૨ ૧૫
