________________
|
૨૪ |
શ્રી ભગવતી સૂત્ર-૪
વાર
આદિ પાંચ અવસ્થામાં દેવો ઉત્પન્ન થતા નથી, અંતિમ પાંચ અવસ્થામાં દેવો ઉત્પન્ન થાય છે. વિવેચન :
અહીં લત્તા-વેલાના નામ નિર્દેશને માટે પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના પ્રથમ પદની રથી ૩૦ ગાથાનો અતિદેશ કર્યો છે. તેમાં ગાથા-ર૯માં “મુદિ' શબ્દ છે, જેનો અર્થ મૃઢીકા અર્થાત્ દ્રાક્ષ થાય છે. તેના પણ મૂળથી લઈને બીજ સુધીના દશ ઉદ્દેશક છે. તેથી દ્રાક્ષમાં પણ બીજ છે તે સ્પષ્ટ થાય છે. તેમજ તેમાં દેવો આવીને ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. આજ રીતે પ્રથમ તાલવર્ગમાં કદલીમાં મૂળથી બીજ પર્યત દશ ઉદ્દેશક કહ્યા છે. તેમાં પણ પાંચ વિભાગમાં પ્રવાલ, પત્ર, પુષ્પ, ફળ અને બીજમાં દેવો આવીને ઉત્પન્ન થાય છે. શતક–૨૨ વર્ગ–૧ થી ૬:
(૧)તાલ વર્ગ (૨)એકાસ્થિક વર્ગ (૪) ગુચ્છવર્ગ | (૫) ગુલ્મવર્ગ
(૩)બહુબીજક વર્ગ (૬) લત્તા વર્ગ | રીંગણી આદિ | ઉત્પત્તિ મૂળઆદિ પાંચમાં- મનુષ્ય, તિર્યંચ મનુષ્ય, તિર્યંચ, મૂલ આદિ સાતમાં બે ગતિમાંથી. પ્રવાલ આદિ પાંચમાં
ગતિમાંથી
બે ગતિમાંથી. પુષ્પ, દેવ સહિત ત્રણ ગતિમાંથી.
ફળ, બીજમાં દેવ
સહિત ત્રણ ગતિમાંથી મૂલ આદિ પાંચમાં-૩ વેશ્યા-૨૬ ભંગ ૩ લેશ્યા-ર૬ ભંગ મૂલ આદિ ૭માં પ્રવાલ આદિ પાંચમાં ૪ લેશ્યા-૮૦ ભંગ
૩લેશ્યા-૨૬ ભંગ પુષ્પ, ફળ,બીજમાં
૪ વેશ્યા, ૮૦ ભંગ | અવગાહના | જઘ.અંગુલનો અસંખ્યાતમો ભાગ ઉ. મૂળ- | જઘન્ય- અંગુલનો મૂલ આદિ ૭ની
કંદની પ્રત્યેક ધનુષ. સ્કંધ, ત્વચા–શાખાની અસંખ્યાતમો ભાગ પ્રત્યેક ધનુષ પ્રત્યેક ગાઉ, પ્રવાલપત્રની પ્રત્યેક ધનુષ, ઉત્કૃષ્ટ– અનેક ધનુષ પુષ્પ, ફળ, બીજની પુષ્પની–પ્રત્યેક હાથ, ફળ–બીજની
અનેક અંગુલ અનેક અંગુલ | સ્થિતિ મૂલાદિ પાંચની જશે.અંતઃ ઉ.૧0000 વર્ષ | જઘન્યુ- અંતર્મુહૂર્ત જઘન્ય- અંતર્મુહૂર્ત પ્રવાલાદિ પાંચની અનેક વર્ષ
ઉત્કૃષ્ટ– અનેક વર્ષ ઉત્કૃષ્ટ- અનેક વર્ષ નોધ - શેષ દ્વારોનું કથન શતક-૨૧ અનુસાર જાણવું
લેશ્યા
છે શતક-રર/દ સંપૂર્ણ છે I શતક-રર સંપૂર્ણ
