________________
स्थान- ८
वयन - विलति :
२७ अट्ठविहा वयणविभत्ती पण्णत्ता, तं जहा
णिसे पढमा होइ, बिइया उवएसणे । तइया करणम्मि कया, चउत्थी संपयावणे ॥१॥
पंचमीय अपायाणे, छट्ठी सस्सामिवायणे । सत्तमी सण्णिहाणत्थे, अट्ठमी आमंतणी भवे ॥२॥
ભાવાર્થ :- વચન વિભક્તિના આઠ પ્રકાર છે. તે આ પ્રમાણે છે–
(૧) નિર્દેશ પ્રતિપાદક અર્થમાં કર્તા માટે પ્રથમા વિભક્તિ. (૨) ઉપદેશ ક્રિયાના પ્રતિપાદનમાં દ્વિતીયા વિભક્તિ. (૩) કરણ અર્થમાં તૃતીયા વિભક્તિ. (૪) સંપ્રદાન– સ્વાહા અર્થમાં ચતુર્થી વિભક્તિ. (૫) અપાદાન– છૂટા પડવાના અર્થમાં પંચમી વિભક્તિ. (૬) સ્વ-સ્વામિત્વ બતાવવા ષષ્ઠી વિભક્તિ. (७) सन्निधान - आधार, अण भावमां सप्तमी विभति. (८) संबोधन - आमंत्रण अर्थमां अष्टमी વિભક્તિ વપરાય છે.
२८
૨૩૯
तत्थ पढमा विभत्ती, णिद्देसे सो इमो अहं वत्ति । बिइया पुण उवदेसे, भण कुण व इमं व तं वत्ति ॥३॥ तइया करणम्मि कया- णीयं व कयं व तेण व मए वा । हंदि णमो साहाए, हवइ चउत्थी पयाणम्मि ॥४॥
अवणे गिण्हसु तत्तो, इत्तोत्ति वा पंचमि अवादाणे । छट्ठी तस्स इमस्स वा, गयस्स वा सामि-संबंधे ॥५॥
हवइ पुण सत्तमी तम्मिमम्मि आहारकालभावे य । आमंतणी भवे अट्ठमी उ जह हे जुवाण ! त्ति ॥६॥
भावार्थ :- (१) निर्देश अर्थमां प्रथमा विभक्ति, भेभ डे - ते, खा, हुं (२) उपदेश अर्थमां द्वितीया विलति प्रेम - तेभने उहो, आने हो, (3) ४२ अर्थभां तृतीया विभक्ति, प्रेम - भारा वडे કહેવાયેલ, તેના દ્વારા કહેવાયેલ, મારા કે તેના દ્વારા કરાયેલ, (૪) સંપ્રદાન અર્થમાં તથા નમઃ, સ્વાહા अव्यय साथे यतुर्थी विभक्ति, ४भडे 'नमो जिनाय' विनने नमस्कार 'अग्नये स्वाहा' 'विप्राय गां ददाति' - श्राह्मएाने गाय खाये छे. (4) अपादानार्थमां पंयमी विभक्ति, भेभडे खाने खहींथी દૂર કરો, આને અહીંથી લઈ લો. (૬) સ્વામી સંબંધમાં ષષ્ઠી વિભક્તિ, જેમ કે− તેની અથવા આની આ
