________________
સંસારરૂપી દાવોતલી ઉચ્છેદકરતારી આઠ વિધાઓ
-પંડિતવર્ય શ્રી ધીરજલાલ ટોકરશી શાહ
૧. પંચ પરમેષ્ઠિવિદ્યા
જેવું નિર્મળ, નિયત આકારવાળું, વર્ણયુક્ત, સેંકડો યોજન ‘રિહંત-સિદ્ધ-રિશ-૩ન્ડા -સE' એ સોળ પ્રમાણ લાખો જવાળાઓથી દીપતું એવું બિંદુ છે. અક્ષરોને પરમેષ્ઠિવિદ્યા કહેવામાં આવે છે. કેટલાક ગ્રંથોમાં આ સોળ અક્ષરોમાંનો દરેક અક્ષર જગતને પ્રકાશ તેને ષોડશાક્ષરી વિદ્યા પણ કહી છે. કારણ કે તેના અક્ષરો કરનારો છે અને જેમ-જે અક્ષરોમાં આ નમસ્કાર મંત્ર સ્થિત સોળ છે. તેનો જપ કરતાં તથા તેનું ધ્યાન ધરતાં ઘણો લાભ છે, તે લાખો ભવ (જન્મ-મરણ)નો નાશ કરનાર છે.' થાય છે. યોગશાસ્ત્રનું એ કથન છે કે
તાત્પર્ય કે આ ષોડશાક્ષરી વિદ્યાનો જપ કરતાં તથા ગુપચવનાના વિદ્યા ચાર છોકરી તેનું ધ્યાન ધરતાં એવી અવસ્થા આવે છે કે જ્યારે તેનો
પ્રત્યેક અક્ષર જ્યોતિર્મય ભાસે છે અને તેના પર અપ્રતિમ जपन् शतद्वयं तस्याश्चतुर्थस्याप्नुयात्फलम् ।।
પ્રકાશવાળું બિંદુ જણાય છે. ‘પાંચ ગુરુ અર્થાત્ પરમેષ્ઠિના નામથી ઉત્પન્ન થયેલી
વિશેષ તો આ વસ્તુ અનુભવગમ્ય છે. જો કોઇ સાધક સોળ અક્ષરની એક વિદ્યા છે. તેને જો બસો વાર જપવામાં
મહાત્મા આ વિદ્યાની સાધના પરત્વે પોતાનો અનુભવ પ્રકટ આવે તો એક ઉપવાસનું ફળ મળે છે.”
કરે તો અન્ય સાધકોને ઘણું જાણવાનું મળે. આ મંત્રનો સવા પંચનમસ્કાર ચક્ર અપરનામ વર્ધમાન ચક્રમાં આ સોળ લાખ જાપ કરવાથી દ્રવ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે તથા અક્ષરોની પરમાક્ષર કે બીજાક્ષર તરીકે ખાસ સ્થાપના થાય વિદ્યાધ્યયનમાં સહાય મળે છે, એવા ઉલ્લેખો પણ અમારા છે. આ સોળ અક્ષરોમાં લોકોત્તમ મંત્રનો યોગ છે અને તેના જોવામાં આવ્યા છે. ધ્યાનથી અભૂત જ્યોતિનાં દર્શન થાય છે. તે અંગે ‘પંચનમસ્કતિદીપક'માં 'મહંતસિદ્ધીવાપાધ્યાય અરિહાણાઇથુi' માં કહ્યું છે કે
સર્વસાધુ નમ:* એ સોળ અક્ષરોને ષોડશાક્ષરી વિદ્યા વિનુ ઉન્નતિ સવેરા વિ નરેશુ માગો ! કહી છે. અને તેનું માહાત્ય પણ લગભગ આ પ્રમાણે જ पंचनमुक्कारपए इक्किक्के उवरिमा जाव ||
વર્ણવ્યું છે. ससिधवलसलिल निम्मल आयारसहं च वण्णिय बिन्दु ।
૨. પંચદશાક્ષરી વિધા जोयणसयप्पमाणं जालासयसहस्स दिप्पंतं ॥
કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યે યોગશાસ્ત્રના આઠમા सोलससु अक्खरेसु इक्किक्कं अक्खरं जगुज्जोयं ।।
પ્રકાશમાં કહ્યું છે કે 'કુતિસૌથકો ધ્યાફિઘાં भवसयसहस्समत्थणो जम्मि ठिओ पंचनवकारो ||
પંચાક્ષરાન્’ મુક્તિસુખને આપનારી એવી પંચદશાક્ષરી
વિદ્યાનું ધ્યાન ધરવું. આ વિદ્યા એવી મહાન છે કે એના પાંચ નમસ્કારના સર્વ અક્ષરોમાં એટલે કે 'મરિહંત
પ્રભાવનું વર્ણન થઇ શકે એમ નથી. અન્ય શબ્દોમાં કહીએ સિદ્ધ-ન્મારિક-૩ન્ડ્રાય-સાહૂ’ એ સોળ અક્ષરોમાં પણ
તો એ સર્વજ્ઞ ભગવાન સમી છે. આ વિદ્યાનો મૂલ પાઠ દરેક અક્ષર ઉપર રહેલી માત્રાઓ વીજળી જેવી જાજવલ્યમાન છે
નીચે પ્રમાણે સમજવો : (ઝળહળતી) છે અને દરેક ઉપર ચંદ્રમાં જેવું ઉજ્જવળ, જળ
'ૐ રિહંત-સિદ્ધ સોનિવનિ સ્વE I’
"ST
૧૨૮
માતુશ્રી શાંતાબેન રતિલાલ મોહનલાલ શાહ-રૂપાલવાળા પરિવાર
હસ્તે : સવિતાબેન કીર્તિલાલ રતિલાલ શાહ