________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વ્યાપાર બંધ થતાં સંજ્ઞી મનુષ્યના મનનું જ્ઞાન થાય છે અને સત્યને અનંતગુણ પ્રકાશ વધે છે. પરા પશ્યન્તી અને મધ્યમાં ભાષાનું સ્વરૂપ ગુરૂગમદ્વારા વીતરાગ પ્રવચન દષ્ટિએ રૂબરૂમાં અવબોધ્યું છે. કાયા વચન અને મનને વ્યાપાર બંધ થતાં નિર્વિકલ્પ સમાધિ સુખ પ્રગટે છે. સ્પર્શેન્દ્રિય દ્વારા કામાંગે વિકાર ન જાગ્રત્ થાય તથા મૈથુનસ જ્ઞામાં કાયા જ્યારે પ્રવૃત્ત ન થાય ત્યારે કાયગુપ્તિની સિદ્ધિ થાય છે. અત્યંત સ્પર્શ રૂપવતી દેવીના સ્પર્શથી પણ કાયામાં વિકાર ન થાય ત્યારે કાયમુર્તિની સિદ્ધિ છે. કાયસ્પર્શમાં આનંદરસ ન લાગે ત્યારે કાયમુમિની સિદ્ધિ છે. સર્વ પ્રકારના શુભસ્પર્શમાં રસ ન વેદાય અને આત્મામાં રસ વેદાય ત્યારે દેહશુતિ સહેજે વર્તે છે અને દેહ પ્રવૃત્તિ પણ આહાર વિહારાદિ ધર્મે કાર્યોમાં સહેજે પ્રવર્તે છે અને પશ્ચાત્ તે સાધનરૂપ ગમે તે સત્કાર્યોમાં વપરાય છે. રસેન્દ્રિયદ્વારા આહાર નહીં રહતાં છતાં રસેન્દ્રિયગુપ્તિ તથા વ્યાપાર વખતે રસેન્દ્રિય સમિતિ છે. આંખવડે અનેક રૂપે દેખવામાં આવે છતાં તેમાં નિર્મોહભાવ રહે ત્યારે ચક્ષુઃ સમિતિ છે અને ચક્ષુને વ્યાપાર સ્વપપગ્રહાર્થ ઉપગ પૂર્વક થાય ત્યારે ચક્ષુ: સમિતિ છે. એ પ્રમાણે ધ્રાણેન્દ્રિય અને કન્દ્રિયના વ્યાપારમાં સમજવું. કાયા અને કાયામાં રહેલી ઈન્દ્રિયની સમિતિગુપ્તિ જ્યારે પ્રગટે છે, ત્યારે કાગનું ચારિત્ર્ય પ્રગટ થએલું જાણવું. કાયયોગ ચારિત્રી વિશ્વમાં અન્ય લોકેપર ખરેખર ઉપકાર કરી શકે છે. કાગનું સ્વતંત્ર સામ્રાજ્ય એવા પ્રકારનું ધારણ કરવું તે હઠાગી કરતાં જ્ઞાનગીને અનંતગુણવિશેષતઃ પ્રાપ્તવ્ય છે. કાય દ્વારા ઉર્ધ્વરેતા થવું તે પણ કાયગુપ્તિ છે અને કાયવીર્યને સમ્યગ વ્યાપાર કરવો તે કાયસમિતિ છે. કાયસમિતિથી કાયિકવીર્ય ઘટે છે અને કાયિકશુતિથી દેહવીર્યની વૃદ્ધિ થાય છે. દેહવીર્યથી આત્મવીર્ય પ્રગટાવી શકાય છે. આત્મજ્ઞાનીઓ આત્માની જ્ઞાનાદિ શક્તિ પ્રકટાવવામાં કાયિકવીર્યને સદુપયેાગ કરી શકે છે અને વચનને પણ સદુપયોગ કરી શકે છે. કાયવીર્ય કરતાં મને વીર્ય
For Private And Personal Use Only