Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩ર૯
ગુફામાં બેસી આત્માના ગુણોનું ધ્યાન ધર્યું હતું. શ્રુતજ્ઞાનને બળવડે પરોક્ષભાવે અરૂપી ગુણેનું આ કાલમાં ચિંતવન મનન સ્મરણ રૂપ ધ્યાન ધરી શકાય છે, પરંતુ સર્વથા પ્રકારે આત્માના અરૂપી ગુણેને પ્રાપ્ત કરી અરૂપી ન બની શકાય, એમ ઘટી શકે છે. શ્રી હેમચંદ્રાદિક મુનિવરોએ વનમાં ધ્યાન કરવાના અને સમભાવમાં મસ્ત થવાના મનોરથ કર્યા હતા તેથી એમ નથી સિદ્ધ થતું કે આ કાલમાં વનમાં જઈ એવું આત્મધ્યાન ન પરી શકાય. હેમચંદ્રાદિકે એવા મનેર કર્યા છે ખરા પણ કોઈ પૂર્વ મુનિએ કેઈ ગ્રન્થસ્થલમાં ધ્યાન પ્રસંગે એમ નથી લખ્યું કે આ કાલમાં વનમાં ગુફામાં અથવા એવા કોઈ શાંત
સ્થલમાં બેસી આત્માના ચિંતવનરૂપ ધ્યાન ન ધરી શકાય. આ કાલમાં વનમાં બેસી ધ્યાન ન ધરી શકાય એવું શ્રી હેમચંદ્રાદિકના મને રવડે સિદ્ધ થતું નથી. ઉલટું તેનાથી તે વન-ગુફા વગેરેનું આલંબન લહી, શ્રુતજ્ઞાનના આલંબને આ કાલમાં આત્મ ધ્યાન ધરી શકાય છે, એવું સિદ્ધ થાય છે, જે કાલમાં જે વસ્તુનું ધ્યાન ન ધાવી શકાય, એ જે નિષેધ શ્રી હેમચંદ્રાદિક જાણતા હતા તે તેના મને થે ન કરી શકત. આ કાલમાં જેને નિષેધ થયે હોય છે તેનું તે આ કાલમાં પ્રાપ્ય તરીકે કઈ મને રથ કરી શકતું નથી. શ્રી હેમચંદ્રાદિકે જે ધ્યાનના મનોરથ કરેલા છે તેથી એમ સિદ્ધ થાય છે કે આત્મધ્યાન ધરવામાં તેમની ભાવના તીવ્ર વર્તતી હતી પણ જૈન શાસનની સેવા વર્ગરેમાં તેઓ પ્રવૃત્ત હોવાથી વનમાં જઈને તેઓ સદાને માટે ધ્યાન ધરી શક્યા નહોતા. ઉપર્યુક્ત આલંબનેવડે ધ્યાન ધરી શકાય છે, તેવા ધ્યાનને કેઈ નિરાલંબન ધ્યાન કહે છે તે સત્ય માની શકાય નહિ. એકાગ્ર ચિત્તથી આત્માના ગુણ સંબંધી વિચારે કરવા એ ધ્યાનનું લક્ષણ છે. કઈ પણ વસ્તુ સંબંધી એકાગ્રચિત્તથી વિચાર કરવામાં આવે છે ત્યારે તે વસ્તુ સંબંધી વિશેષ જ્ઞાન પ્રગટી શકે છે. આત્મધ્યાન સંબંધી પણ તેવી
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 008630 |
| Book Title | Patrasadupadesh Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Buddhisagar |
| Publisher | Adhyatma Gyan Prasarak Mandal |
| Publication Year | 1923 |
| Total Pages | 568 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Spiritual |
| File Size | 7 MB |