________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૩ર૮
ભાના અરૂપી ગુણેને કુતજ્ઞાનમાં ગેર કરી શકાય છે, અને શ્રુતજ્ઞાન મળે આત્માના અરૂપી ગુણનું જે ચિંતવન કરવું તેને જો નિરાલંબન ધ્યાન કહેવાય તે તેવું આત્મગુણ પર્યાય મનન ચિંતવન રૂપ અરૂપ ધયાન તે આ કાલમાં સંભવે છે, તેથી તેને નિષેધ કરી શકાય નહિ. સાલંબન યાનને અને નિરાલંબન ધ્યાનને ઉપર કથેલા વિચારેથી ભિન્ન એવો અર્થ કરીને નિરાલંબન ધ્યાનને કઈ આચાર્યો નિષેધ કર્યો હશે. કઈ પૂર્વાચા શુકલ થાનને નિરાલંબન કથી તેને નિષેધ કર્યો હોય તે અમુકાપેક્ષાએ તે સંઘટી શકે. દેવગુરૂ-ઉપાશ્રયાદિ બાહ્યાલાં બને જેમાં નથી અને જે ધ્યાન ફક્ત કોઈપણ નૈમિત્તિક આલંબન વિના થાય, એવા ધ્યાનને નિરાલંબન ધ્યાન કહેવામાં આવે તો એવું ધ્યાન અધુના અને પૂર્વકાલમાં પણ સંભવે નહિ? કારણ કે શુકલ ધ્યાનાઓને પણ મનનું આલંબન લેવું પડે છે. શુકલ દયાની એને એવું કૃત જ્ઞાન-મન-દેહ અને સંઘયણ અને સ્થાન વગેરેનું આલંબન ઘટે છે તે આ કાલમાં આત્માના ગુણપર્યાયનું ચિંતવનરૂપ દયાન ધરતાં એકાંત વન વગેરેને નિર્જન શાંત પ્રદેશ, શ્રુતજ્ઞાન મનઆહાર “ગુફા ઉપાશ્રય વસ્ત્રપાત્ર અને શરીર આદિ આલંબનેની કેમ જરૂર ન રહે? અલબત્ત-શરીર ન કૃતજ્ઞાન-આહાર વસતિ વગેરે અલંબનેની જરૂર રહે છે. વનને નિર્જન શાંત પ્રદેશ ગુફામાં બેસવું, આહારાદિનું ગ્રહણ કરવું. શ્રુતજ્ઞાન બળે અપી ગુણોનું ચિંતવવું. ઈત્યાદિને જે નિરાલંબન કહેવામાં આવે તે આલંબનને નિરાલંબનત્વ કથવું એ અસત્ય ભાષણનો દોષ આવીને
રહે. અતએ આ કાલમાં નિરાલંબન યાન નથી. તેથી પૂર્વમુનિયેએ મને ચિંતવેલા છે એમ કથીને આત્માના ગુણપર્યાયના ચિંતવનનું ખંડન કરવું એ કઈ રીતે ઘટી શકે તેમ નથી. શાન્ત પ્રદેશમાં આત્માનાં ગુણેને વિચાર કરે ઈત્યાદિને નિરાલંબન ધ્યાન ન હોવા છતાં નિરાલંબન ધ્યાન તરીકે માની તેનું ખંડન કરવું એ કઈ રીતે સત્યતરીકે સિદ્ધ કરતું નથી. શ્રી આનંદઘનજી મહારાજે તથા ચિદાનંદજીએ વનમાં રહી
For Private And Personal Use Only