________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૯૮
છે એમ ત્રાજુસૂત્રનયની ચારિત્ર દષ્ટિથી જાણવું. આત્માના સ્વભાવમાં રમણતા કરવામાં સર્વનને સાર આવી જાય છે. શબ્દનચારિત્રષ્ટિએ શપકણિએ આરોહવું એવી શુકલ ધ્યાનદશાની મુક્તિ છે. સમભિરૂઢ ચારિત્ર નયની દષ્ટિએ ત્રયોદશ ગુણ સ્થાનક વતી સોગ કેવલ જ્ઞાન દશાની જીવનમુક્તિ છે. ચતુર્થ સમ્યગ દષ્ટિગુણસ્થાનકથી અંશે અંશે ઉત્તરોત્તર ગુણ સ્થાનકમાં મુક્તિ છે. એવંભૂત નયની ચારિત્ર દષ્ટિએ દેહાતીત અગી કેવલ જ્ઞાનમય તથા ક્ષાયિક સુખમય પૂર્ણ શુદ્ધાત્મ દશા અનંત શુદ્ધ ગુણ પર્યાયમય છે તે મુક્તિ છે. સમ્યકત્ત્વ દૃષ્ટિની પ્રાપ્તિની અપેક્ષાએ અંશે અંશે તરતમાગે સયોગી કેવલી દશા સુધી ઉત્તરોત્તર અનંત ગુણ વિશુદ્ધ જીવનમુક્તિ છે. વેદાંતની ચાર પ્રકારની મુક્તિ છે તે પણ ચાદ ગુણ સ્થાનકમાં તથા તે ઉપરની શુદ્ધ દશામાં સમાઈ જાય છે. સમ્યફ દૃષ્ટિની પ્રાપ્તિથી શુદ્ધાત્મા પ્રભુનું સ્વરૂપ અવલેકવું, પોતે પોતાના આત્માનું સ્વરૂપ દેખવું તે સાકય મુક્તિ છે. વ્યવહાર સંમતિ નિશ્વય સમકિત, ઉપશમ., ક્ષયપશમ અને ક્ષાયિક સમ્યકત્વમાં સાલેય મુકિત છે. ઉપશમ ચારિત્ર, ક્ષયેશમ ચારિત્ર અને ક્ષાયિક ચારિત્રમાં સામી મુક્તિ છે. મનને આત્માના સમીપમાં લેઈ જવાય છે, અંતર્દષ્ટિથી હૃદય સમીપમાં આત્માને ધ્યાન સમાધિથી અનુભવ થાય છે, દેશવિરતિ ચારિત્ર અને સર્વ વિરતિ ચારિત્રમાં, ધર્મધ્યાનના ચાર ભેદમાં શુદ્ધાત્મ પ્રભુનું સામીપ્ય પ્રાપ્ત થાય છે, અર્થાત્ આત્મા તેજ આત્માનું સામીપ્ય પ્રાપ્ત કરે છે તેથી તે સામીપ્ય મુક્તિ જાણવી. અપ્રમત્તગુણ સ્થાનકમાં તથા અપૂર્વાદિગુણ સ્થાનકથી બારમા સુધીમાં આત્મા તે પરમાત્મા સ્વરૂપ છે એમ અનુભવાય છે માટે અપેક્ષાએ તે સરળ મુરિ જાણવી. સારૂપ્ય મુકિતમાં સાક્ય અને સામીપ્ય મુક્તિ કરતાં અનંત ગુણાધિક આનંદને આત્મા ભેગી બને છે. ધ્યાન સમાધિ દશામાં આત્મજ્ઞાની એવા શુકલ ધ્યાનીને સારૂ
For Private And Personal Use Only