________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૬૧
સ્વાધિકાર કર્તવ્યથી જડજગરૂપ પ્રકૃતિ સાથે સંબંધી થતાં કે જાતને બાહ્ય બંધ રહેતું નથી. આત્માના આનંદને ભેગ તેજ અમરપણું છે અને જડાનંદ રસની પરિણતિથી જીવવું તેજ મરણ છે. આત્માનંદથી સર્વ દેહધારીઓની સાથે વર્તવું. અજ્ઞમનુષ્યો દેહધારીઓના શરીરદ્વારા આનંદ લેવાની ભ્રાંતિ ધારણ કરે છે. સમ્યગદષ્ટિ એવા જ્ઞાનીઓ, કર્મોદયથી શાતા ભેગવે છે. પુણ્ય કર્મોને સેવે છે, છતાં તેમની દષ્ટિમાં તો આત્માનંદ પ્રાપ્ત કરવો એજ લક્ષ્ય છે. સમ્યગદષ્ટિજ્ઞાનીઓને રાગદ્વેષ ઉદય ટળવાથી રાગદ્વેષની પરિણતિની ઉપશમતા, શોપશમતા અને ક્ષાયિકતા થાય છે. સમ્યગદષ્ટિને કષાને ઉદય પણ ધર્માર્થે અને નિરાર્થે પરિણમે છે. હૃદયમાં શુદ્ધ બુદ્ધિ છે અને હિંસાદિ આમ્રવના પરિણામ નથી એવા ગૃહસ્થ અને ત્યાગીઓને બાહાથી કપાએલા એવા આસવના હેતુઓ પણ નિર્જરાર્થ થાય છે અને તેથી સમ્યગ દષ્ટિ એવા ગૃહસ્થ તથા ત્યાગીને સંઘ, તીર્થ, ધર્મ અને કુટુંબ, જ્ઞાતિ, દેશ, કેમ, રાજ્ય લક્ષ્મી આદિમાં સ્વસ્વાધિકાર કર્તવ્ય કર્મોની ફરજો બજાવતા છતા નિર્લેપ રહે છે અને સમયે સમયે કર્મની નિર્જરા કરે છે અને મુક્તિ તરફ ક્ષણે ક્ષણે આગળ વધતા જાય છે. પરિપૂર્ણ નિર્મલ કેવલજ્ઞાન અને પૂર્ણનંદની પ્રાપ્તિ તેજ મુક્તિ છે. એવી મુક્તિ તે આત્મામાં છે. સમ્યગૃષ્ટિની ગમે તેવી બાહાતાવસ્થામાં રાત્રી દિવસે ક્ષણે ક્ષણે ઉત્ક્રાંતિ છે પણ અપક્રાંતિ નથી, કારણ કે તેની સવળી દષ્ટિ પ્રગટે છે. સમ્યગ્દષ્ટિ વ્યવહારમાં વ્યવહાર દ્રષ્ટિએ વર્તે છે અને અંતરમાં ઉપગભાવે વર્તે છે, સમ્યદૃષ્ટિ ઉંઘતે હોય વા ગાંડ થયે હોય તે પણ તે જાગ્રત છે અને તેમાં તથા પાગલપણામાં પણ તે કર્મની અનંતગુણ નિર્જરા કરે છે. અજ્ઞાનીઓના આશયમાં અમૃત પણ વિષ જેવું છે. સમ્યગદૃષ્ટિને અવળું પણ સવળું પરિણમે છે તેથી ગૃહસ્થદશામાં રહ્યા છતાં અંતરથી મિથ્યા દષ્ટિ કરતાં અનંતગુણ ઉચ્ચ અને શુદ્ધ છે. સમ્યગદષ્ટિ ચહસ્થ
For Private And Personal Use Only