Patrasadupadesh Part 2

SR No.: 008630
Original Sutra Author: N/A
Author: Buddhisagar
Publisher: Adhyatma Gyan Prasarak Mandal
Publication Year: 1923
Total Pages: 568
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Spiritual
File Size: 7 MB

Page 187

છે. જીવે છે અને પરમેશ્વર છે. તેથી જગને કર્તા ઇશ્વર નથી અનાદિ જેની છે તેને કોઈ ક્ત નથી. જીન અને દુનિયાને કર્તા ઈશ્વર નથી એમ તેમણે પ્રતિપાદુ હતું ફકત તેમણે એટલું કહ્યું કે જે પુણ્ય પાપ કર્મ કરે છે. કર્મ જડ છે તેથી શુભાશુભ કર્મને ફલદાતા ઈશ્વર છે એમ તેમણે કહ્યું હતું. તેના ઉત્તરમાં અમેએ જણાવ્યું હતું કે, આત્માની અપેક્ષાએ કર્મ છે તે જડ છે પરંતુ કર્મની અપેક્ષાએ કર્મના પરમાણુઓને જ કર્મ છે તે સક્રિય છે. ગામનાદિ સર્વ રીતે કર્મ શક્તિમાન છે તેથી તે સુખ દુઃખ ફલ આપવાને શક્તિમાન છે. અફિણ સેમલ વગેરે વિષ સક્રિય શક્તિમાન છે અને તે પ્રાણાદિકને નાશ કરે છે તેમ છતાં તેમાં પ્રાણના નાશમાં ઈશ્વર માનવામાં આવે છે તેથી ઈશ્વરમાં અન્યાય નિર્દયતા પક્ષપાત વગેરે દેશેની આપત્તિ આવે છે તેથી વિષની શક્તિથી પ્રાણાદિકને નાશ માન યોગ્ય કરે છે. વિષને દુગ્ધના પરમાશુઓની પેઠે પુણ્ય અને પાપ કર્મના પરમાણુઓમાં મન ઈન્દ્રિય દેહદ્વારા આત્માને સુખ દુ:ખ વેદાવાની શક્તિ રહેલી છે તેથી શુભાશુભ કર્મફલદાતા તરીકે કર્મને માનવાથી ઈશ્વરની પરતંત્રતા થતી નથી. કર્મના પ્રમાણે જીવેને ઈશ્વર સુખ દુખ આપે છે એમ માનતાં કર્મ કરતાં ઈશ્વરની શક્તિ વધતી નથી અને કર્મપર ઈશ્વરની સત્તા સિદ્ધ કરતી નથી. કર્મના અનુસારે ઈશ્વરકાર્યકર્તા રહ્યો તેમાં ઇશ્વરની પરતંત્રતા ઠરી. કર્મથી અધિક ઈશ્વરમાં શક્તિ સિદ્ધ ન ઠરી. કર્મની પાછળ ઈશ્વરને સુખ દુઃખ આપવાની પ્રવૃત્તિ થયા કરવાની. તેના કરતાં સક્રિય વિષની પેઠે કર્મમાં સુખ દુખ આપવાની શક્તિ માનવી અને ઈશ્વરને સાક્ષી દષ્ટા માન. વીતરાગ માન એજ વિશેષતઃ ન્યાય કરે છે એ પ્રમાણે કથતાં શાસ્ત્રી ઉત્તર ન આપતાં સંમત રહ્યા હતા. પશ્ચાત સભા ઉઠી ગઈ હતી. તત્ત્વજ્ઞાનની દષ્ટિએ જગતને કર્તા ઇશ્વર સિદ્ધ કરતે નથી એમ બૈદ્ધ, જૈન અને કેવલાદ્વતવાદી વેદાંતીઓના ગ્રન્થથી, તથા સ્વાનુભવથી સિદ્ધ કરે છે. જેને ઈશ્વર, આત્માઓ, કર્મ, પુનર્જન્મ, સ્વર્ગ, નરક, મનુષ્ય લેક, વગેરેને માને છે તેથી તે આસ્તિક અને