Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( ૬૫૬ )
શ્રી કર્મ
ગ્રંથ વિવેચન.
છે. જે પરિસ્થિતિથી બ્રાહ્મણે જૈનધર્મની આરાધના કરી શકે છે તેનાથી ભિન્નગુણ કર્મની પરિસ્થિતિથી શકો, વૈશ્ય અને ક્ષાત્રવર્ગ જૈનધર્મની યથાશક્તિ આરાધના કરી શકે છે. જૈનધર્મની આરાધનામાં સર્વવર્ણને એક લાકડીથી હંકાય એવી રીતિથી પ્રવર્તાવી શકાતી નથી. કારણ કે દરેક વર્ણ સ્વસ્વગુણ કર્માનુસારે બાહ્ય આજીવિકાદિ સાધનોન્નતિપૂર્વક ધર્મની આરાધનામાં જુદી જુદી પ્રવૃત્તિ સ્થિર થઈ શકે છે. અન્યથા વર્ણવ્યવસ્થા ધર્મને લેપ થવાની સાથે બાહ્યોન્નતિના નાશની સાથે વીતરાગ સર્વજ્ઞપ્રણીત ધર્મમાં પણ અનેક પ્રમાદેને ઉત્પાદ થાય છે. અએવ સ્વસ્વાધિકારે વિવેક અને યતનાપૂર્વક વસ્વગુણકર્માનુસાર પ્રવૃત્તિ સહ જૈન ધર્મના આચારને યથાશક્તિ ચારે વણે પાળી શકે છે અને આત્માના જ્ઞાનદર્શનચારિત્રાદિ ગુણોને ખીલવી શકે છે. ચારે વર્ણના મનુષ્યોને જે ધર્મમાં પ્રવૃત્તિ કરવાનો અધિકાર નથી તે ધર્મનું વિશ્વમાં અસ્તિત્વ રહેતું નથી. મુસભાનકેમ, ખ્રીતિ બોદ્ધ વગેરે કોમમાં ગુણકર્માનુસારે પ્રવૃત્તિ કરનારા ચારેવર્ણના મનુષ્ય હયાત છે તેથી તે ધર્મનો પ્રચાર વ્યાપક તરીકે પ્રવર્તે છે. જૈનધર્મમાં પણ પૂર્વની પેઠે ચારે વણે સ્વાસ્વાધિકારે વિવેક યતનાપૂર્વક પ્રવર્તે એવી પ્રવૃત્તિ કરનારા કર્મયોગીઓ અત્યંત સંખ્યામાં પ્રકટે; બાહ્યસામ્રાજ્ય અને ધર્મસામ્રાજ્યને ચાર વર્ણોની સાથે પર સ્પર નિકટ સંબંધ છે તેનાં રહસ્યોને મનુષ્યએ ગુરુગમથી અવબોધવાં જોઈએ. ઉપર્યુક્ત લક્ષણવાળા કર્મગીઓથી ધર્મની સર્વપ્રકારે પ્રગતિ થાય છે.
અવતરણ–યથાસ્થિત ગુણકર્મવિશિષ્ટવર્ણવ્યવસ્થાનાશથી સમાજની હાનિ થાય છે તે દર્શાવે છે અને વર્ણના ગુણકર્મની વ્યવસ્થા પ્રવૃત્તિથી દેશોન્નતિ, ધર્મોન્નતિ વગેરે શુભેન્નતિ થાય છે તે દર્શાવે છે.
श्लोको
एकवर्णस्य नाशाच्च, वर्णा अन्ये विनश्वराः । सर्ववर्णोन्नतेः सिद्धयै, वर्णधर्मस्य संस्कृतिः ॥ १७४ ॥ सर्ववर्णसमुन्नत्या, भवेद्देशोन्नतिः शुभा ।
सात्विकी योजनाकार्या, देशधर्मार्थसेवकैः ॥ १७५ ॥ શબ્દાર્થ –એક વર્ણના નાશથી વા તેના માન્યથી અન્યવણે વિનશ્વર થાય છે. સર્વવની ઉન્નતિની સિદ્ધિ માટે વર્ણ ધર્મની સંસ્કૃતિ છે; સર્વવર્ણની સમુન્નતિએ શુભ દેશોન્નતિ થાય છે. દેશધર્માર્થ સેવકેએ સર્વ વર્ણોની ઉન્નતિ માટે સાત્વિકી યેજના કરવી જોઈએ.
વિવેચન –ચાર વર્ણો પૈકી એક વર્ણને પણ જે તેના ગુણકર્મોની સાથે નાશ થાય
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 008605 |
| Book Title | Karmayoga 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Buddhisagar |
| Publisher | Adhyatma Gyan Prasarak Mandal |
| Publication Year | |
| Total Pages | 821 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Karma |
| File Size | 20 MB |