________________
પાઠ ૩ર મો (१) केशेषु च केशेषु च मिथो गृहीत्वा कृतं युद्धम्
केशाकेशि' युद्धम् । कराकरि। (२) दण्डैश्च दण्डैश्च मिथः प्रहत्य कृतं युद्धम्
दण्डादण्डि युद्धम् । गदागदि । ૨. પરે મધ્યે છે અને અન્તર્ આ નામો, ષણ્યન્ત નામ સાથે પૂર્વપદની મુખ્યતાએ વિકલ્પ અવ્યયીભાવ સમાસ પામે છે.
ફિયાઃ પરમ્ પામે પક્ષે પરમ્ (પશ્ચતપુરુષ) ગાયાઃ મધ્યમ્ મળેલમ્ પક્ષે મધ્યમ્ (ષષ્ઠીતપુરુષ) વનસ્ય શ્રમ્ ગ્રેવીમે પક્ષે વનાપ્રમ્ (પતપુરુષ) રિન્તઃ અરિ પક્ષે પર્યતઃ (ષષ્ઠીતપુરુષ)
૩. “અવધારણ' જણાતું હોય તો યાવત્ નામ બીજા નામ સાથે પૂર્વપદની મુખ્યતાએ અવ્યયીભાવ સમાસ પામે છે.
यावन्ति अमत्राणि तावन्त इति यावदमत्रमतिथीनामन्त्रयस्व।
બોલનાર માણસ “વાસણ' અમુક સંખ્યામાં છે એમ જાણે છે, તેથી “જેટલાં વાસણ તેટલાં અતિથિ એમ કહેવાથી અતિથિની સંખ્યાનું અવધારણ'- જેટલાં વાસણ તેટલાં એમ જણાવે છે.
૧. નકારાન્ત સિવાયના અવ્યયીભાવ સમાસથી વિભક્તિના
પ્રત્યયોનો લોપ થાય છે. નિ. ૧૧. જુઓ. (૧) અવ્યયભાવ સમાસ નપુંસક લિંગે છે. પા. ૨૦. નિ. ૫. (૨) સમાસ પ્રકરણમાંના નિયમોમાં જે નામ પ્રથમા વિભક્તિમાં
મૂકેલું છે, તે નામ સમાસમાં પૂર્વમાં મૂકાય છે. ૩. અહિંન્નો | થાય છે.
૨૧૯
