________________
પાઠ ૧૯ મો
શ્વસ્તની ભવિષ્યન્તી અને ક્રિયાતિપત્તિ ચાલુ
૧. સદ્ તુમ્ પ્ (રૂ) રુણ્ અને રિધ્ ધાતુઓથી તેં કારાદિ અશિત્ પ્રત્યયો પર છતાં, વિકલ્પે રૂ થાય છે. તોબ્બા, તોમિતા । ટ્ટા, દુષિતા ।
પાઠ ૧૯ મો
૨. સદ્ અને વૃદ્ ધાતુના (પા. ૧૦. નિ. ૧૧) ર્નો, ઢના નિમિત્તથી થયેલો ૪ ૫૨ છતાં, લોપ થાય છે અને પૂર્વના અ વર્ણનો ઓ થાય છે. સદ્દ+તા-સ ્+તા-સ ્+ધા-સ ્+ઢ સોઢા ! પક્ષે સહિતા । એ પ્રમાણે, સોહુમ, સહિતુમ્ । સોવ્યમ્, સહિતવ્યમ્ । વદ્-વોઢા । વોલુમ્ । વોન્મમ્।
૩. હ્રન્ ધાતુ અને ૠ કારાન્ત ધાતુઓથી સ્વ ની પૂર્વે રૂ થાય છે. હનિષ્યતિ । અહનિષ્યત્ । રિતિ / અરિષ્યત્ । સ્વ-સ્વરિતિ । અરિષ્યત્ । મૃ-મરિતિ । અમરિષ્યત્।
૪. ત્ તૃત્ નૃત્ ‰ર્ અને 'તૃન્ ને અદ્યતની સ્ (સિન્) પ્રત્યય સિવાયના મૈં કારાદિ અશિત્ પ્રત્યયની પહેલાં વિકલ્પે રૂ થાય છે.
कर्त्स्यति, कर्तिष्यति । अकर्त्स्यत्, अकर्तिष्यत् ।
=
૫. ગમ્ ધાતુથી સ્ કારાદિ અશિત્ પ્રત્યયની પહેલા રૂ થાય છે, પણ આત્મનેપદમાં થતી નથી. ગમિતિ । અમિષ્યત્ । સંગયતે । ૬. સ્નુ અને મ્ ધાતુથી સ્ કારાદિ અને ત્ કારાદિ અશિત્ પ્રત્યયની પૂર્વે રૂ થાય છે, પણ આત્મનેપદમાં થતી નથી.
પ્રસ્તવિષ્યતિ । પ્રસ્નવિતા / પ્રસ્તવિતુમ્ । ઋમિતિ । ઋમિતા । પ્રમિતવ્યમ્ । આત્મને, પ્રશ્નોષ્યતે। પ્રશ્નોતા પ્રક્ષ્યતે। પ્રાન્તા।
વૃત્ ગ.૬.૫. ગુંથવું, મારી નાંખવું, ૧. વૃદ્ ગ.૧.૫. હિંસા કરવી. ધૃદ્ ગ.૧.૫. પ્રકાશિત કરવું. ૨. શુધ્ ગ.૧. આ. કાપવું, છેદવું.
૧૨૦
૭. વૃત્ ચ ્ તૃપ્ તૃપ્ અને પ્ આ પાંચ ધાતુઓ, સ્વ આદિવાળા પ્રત્યયોમાં અને ઇચ્છાદર્શક (સત્રન્ત) માં ઉભયપદી છે.
