________________
૨૦૮
દેવેનાં નામ ૩ સુવર્ણકુમાર ૪ વિદ્યુતકુમાર
૫ અગ્નિકુમાર
૬ દ્વીપકુમાર ૭ ઉધિકુમાર
૮ દિકુમાર
૯ વાયુમાર
૧૦ નિતકુમાર
દિશા પૂર્વ દિશામાં દક્ષિણ દિશામાં
વૃષભ
પશ્ચિમ દિશામાં ઉત્તર દિશામાં અધ
ચિહ્ન મુગટમાં
ગર
વ
રૂપ
સિંહ
હસ્તિ
શ
સિંહ
અશ્વ
હાથી
મગર
વર્ધમાનસંપુટ
ગાથાના ઉપરના વર્ણન પ્રમાણે જ ચિત્રમાં ચિહ્નો વગેરે બરાબર છે.
Plate XCI
ચિત્ર ૨૦૧ દેવાનું કેટક
શરીરના વર્ણ
ગાર
(તપ્ત) સુવર્ણ
શ્વેત
(તપ્ત) સુવર્ણ
શ્યામ
(તપ્ત) સુવર્ણ
જૈન ચિત્રકલ્પદ્રુમ વજ્રને વર્ણ
શ્વેત
નીલ
રક્ત
નીલ
ચિત્ર ૨૭૦ ચંદ્ર અને સૂર્ય તથા તેના વિમાનને વહન કરનારા દેવા. ચંદ્ર અને સૂર્ય બંનેના વિમાનવાહક દેવાનાં રૂપે) નીચે પ્રમાણે હોય છેઃ
વાહન સંખ્યા
77
શ્વેત
સંધ્યાના રંગ વા ઉલ (શ્વેત)
૧૬૦૦૦
૧૦૦૦
૮૦૦૦
૪૦૦૦
બંનેના શરીરને વહું તપાવેલા સેાના જેવા છે, તે બતાવવા ચિત્રકારે સેાનાની શાહીથી મેાટા એ ગાળ કુંડાલાં ચીતરીને જ ચંદ્ર અને સૂર્યની સ્થાપના કરી છે. બંનેના જમણા હાથમાં બીડાએલું કમળ છે અને ડાબા હાથમાં ખીલેલા કમળનું ફૂલ છે તે ચીતરીને ચિત્રકારે સૂર્ય વિકાસી કમળ અને ચંદ્રવિકાસી કમળની ભાવના વ્યક્ત કરી છે. ન્યાતિષી દેવા વસ્ત્રાભૂષ્ણા તથા મુકુટ સહિત હોવા બેઇએ તેથી ચિત્રકારે પણ તે પ્રમાણે જ ચીતરેલા છે. ચિત્રની પીભૂમિકા પીળા રંગની છે.
Plate XCII
ગાથાના વર્ણનમાં અને ચિત્રમાં તફાવતઃ
ચંદ્રના વાહન તરીકે પૂર્વ દિશામાં સિંહ ોઇએ તેને બદલે અન્ને પટા ચીતરીને વાધ ચિત્રકારે ચીતરેલા છે અને સૂર્યના વાહનતરીકે પશ્ચિમ દિશામાં પક્ષને બદલે પાડે। ચીતરેલા છે.
गंधव्व नह हयगय रह भइ अणियाणि सव्व ईदाणं । માળિયા વસા, મસાય સોનિયાનું || ૪૬ ||
ભાવાર્થ: ૧, ગંધર્વ-ચિત્રમાં જમણા ખભા ઉપર તંબુરા રાખીને ઊભેા રહેલા છે તે. ૨ નટ્ટ-ચિત્રમાં એ હાથમાં મંજીરા રાખીને વગાડતા તથા નાટક કરતા દેખાય છે. ૩ ઘેાડા-ચિત્રમાં આગળના ડામે પગ ઉંચા રાખીને ઊભેલા છે. ૪ હાથી-ચાલતા હાથી ચિત્રમાં ચીતરેલે છે, તેના પાછલા બે