________________
१८८
વિવેકવિલાસ, આઠમો ઉલ્લાસ.
( अथ सविवेकवचनक्रमः।) विमर्शपूर्वकं स्वार्थ-स्थापकं हेतुसंयुतम् ॥ स्तोकं कार्यकरं स्वादु, निगर्वं निपुणं वदेत् ॥ ३१२ ॥
अर्थः---डाय। भासे स्वार्थने स्थापन ३२नाई, थाई, भी, आई।२ विनानु, अने आर्यने साधे मेधुं वयन सयुक्ति सने विया२पूर्व यास. (3१२)
उक्तः सप्रतिभो ब्रूया-त्सभायां सूनृतं वचः॥ अनुल्लण्ठमदैन्यं च, सार्थकं हृदयंगमम् ॥ ३१३ ॥
અર્થ --સભામાં કઇ પૂછે તો ડાહ્યા માણસે સાચું, મીઠું, ઉલંકાઇ તથા દીનતા વિનાનું વચન લેકનાં મન ખેચાય એવી રીતે સાર્થક બેલવું. (૩૧૩)
उदारं विकथोन्मुक्तं , गम्भीरमुचितं स्थिरम् ॥ अपशब्दोज्झितं लोक-मस्पिर्शि सदा वदेत् ॥३१४॥
मर्थः-२, विश्था विनानु, गंभीर, लयित, स्थिर, अ५ विनानु અને કેાઈના મર્મને સ્પર્શ ન કરે એવું વચન સદાકાળ બોલવું. (૩૧૪)
संबद्धं शुद्धसंस्कारं, सत्यानृतमनाहतम् ॥ स्पष्टार्थं मार्दवोपेत-महसंश्च वदेद्वचः॥ ३१५॥
અર્થ –ડાહ્યા માણસે સંબંધને અનુસરતું, વ્યાકરણના નિયમ પ્રમાણે સુદ, કઇ રીતે બાધ ન આવે તથા રપષ્ટ અર્થે જણાય એવું કોમળ વચન વ્યવहारनी भामतभा न सतायोस. (3१५)
प्रस्तावेऽपि कुलीनानां, हसनं स्फुरदोष्टकम् ॥ अट्टहासोतिहासश्च, सर्वथानुचितः पुनः॥३१६ ॥
અર્થ –કુલીન પુરુષોનું હસવું અવસર આવે છેઠ પહોળા થાય એટલું જ હેય છે. પણ મર્યાદા ઉપરાંત ખડખડ હસવું એ સર્વથા અનુચિત છે. (૩૧૬)
न गर्वः सर्वथा कार्यो, भट्टादीनां प्रशंसया ॥ व्युत्पन्नश्लाघया कार्यः, स्वगुणानां तु निश्चयः॥३१७॥ અર્થ-ડાહ્યા માણસે યાચક વિગેરે લેકના મુખથી પિતાની પ્રશંસા સાં
"Aho Shrutgyanam"
