________________
ગૃહસ્થાનાં ઘરે બાકીની ભૂમિ ખુલ્લી રાખવી. એ રીતે ચાર દિશાઓના ચાર પ્રકારની શાળા થાય. તેનાં ચેસઠ નામ (દ્વિશાલના ૬૪ પ્રકાર) કહ્યાં છે.
ત્રિશાલ ગ્રહઃ એક પંક્તિની ત્રણ શાળા–ઘરે–એારડાએ હોય તે ત્રિશાલ ગૃહને આગળ એક, બે, ત્રણ, ચાર, પાંચ કે સાત અલિંદે હૈય છે અને પાછળ કે પડખે એક, બે કે ત્રણ અલિંદ હોય છે. તેવાં ઘરમાં એક કે બે પદારૂ હોય છે. ત્રિશાલ ગૃહોનાં સ્વરૂપ ભેદે પૃથફ પૃથક્ નામે (આગળ ભદ્રવાળા ઘરે) પણ કહ્યાં છે.
ચતુશાલ ગૃહઃ એક પંક્તિની ચાર શાળાએ (ઓરડા) હોય તેને ચતુશાલ ગૃહ કહે છે. આવા ગૃહ રાજાઓના માટે કહેલાં છે. ત્રિશાલ ગૃહે પણ રાજાઓ માટે કહ્યાં છે. ચતુશાલ ગૃહનાં નામ ચક. જ્યાવહ, મકરધ્વજ અને કામદ એમ અલિંદ ભેદે કહ્યાં છે. અનુક્રમે આઠ શાળાઓ અને દશ શાલાઓ સુધીનાં ભવને સજાઓને માટે શ્રેષ્ઠ કહ્યાં છે. ચાર ગુરુ અક્ષરના લઘુ ગુરુના બેદે વડે પ્રસ્તાર થાય છે. તેમાં શાળા, અલિંદ આદિના ભેદ વધે ૧૬૩૮૪ સેળ હજાર ત્રણસો ને ચોરાશી પ્રકારનાં ભવને બને છે.
અપરાજિતકારક્ત વિશેષતા એક શાલ ગૃહોના ભેદ બે લાખ, ચોસઠ હજાર કહ્યા છે અને દ્વિશાળ ગૃહના ભેદે આઠ લાખ બત્રીસ હજાર કહ્યા છે.
