________________
बालबोधिनीविवृतिविभूषितं .. व्याख्या-परस्परविरुद्धा अपि सर्वे नयाः समुदिताः सम्यक्त्वं भवन्ति, एकस्य जिनसाधोवंशवर्तित्वात् , यथा-राजवशवर्तिनानाभिप्रायभृत्यवर्गवत् , यथा वा धन-धान्य-भूम्याद्यर्थ परस्परं विवदमाना बहवोऽपि सम्यग्यायवता केनाप्युदासीनेन युक्तिभिर्विवादकारणान्यपनीय मील्यन्ते, तथेह परस्परविरोधिनोऽपि नयान् जैनसाधुर्विरोध भत्वा एकत्र मीलयति । तथा प्रचुरविषलवा अपि हि प्रौढमत्रवादिना निर्विषीकृत्य कुष्ठादि
इति संस्कृतम् । 'सव्वे समयंति०' इति गाथां विवृणोति–एकस्येतिजिनसाधुर्हि स्याद्वादरहस्यामिज्ञो नयानां स्वस्वविषयेषु योजनां कर्तु विदग्धः “सङ्ग्रहनय एतन्निमित्तापेक्षया वस्तुनि सत्त्वमभ्युपैति, व्यवहारनयश्चैतन्निमित्तापेक्षयाऽसत्त्वमभ्युपगच्छति' इत्येवं विरोधपरिहारेण सर्वनयानामेकत्र वस्तुन्यवस्थानं कर्तुमर्हतीति तदभिप्रायानुगमनलक्षणतद्वशवर्तित्वे समुदितानां नयानां सम्यक्त्वमेव, न तु महामिथ्यात्वहेतुत्वम् । उक्कार्थदााय निदर्शनमाह-यथेति-नानाभिप्राय इत्यनेन परस्परविरुद्धाभिप्रायकत्वेन परस्परविरोधिनामपि भृत्याना स्वस्वयोग्यराजकार्ये राज्ञा सन्निवेशितानां समीचीनराजकार्यकर्तृत्वमेव, न तु राजकार्यविध्वंसनहेतुत्वम् , तथेत्यर्थः । निदर्शनान्तरमाहयथा वेति-अत्र दृष्टान्त-दान्तिकभावना ग्रन्थकृतैव सम्यक् कृता । यञ्च 'प्रचुरविषलवसमुदाये विषप्राचुर्यवद्' इत्युक्तं तत्रापि प्रचुरविषयलवेष्वपि प्रौढमन्त्रवादिना मन्त्रविशेषेण निर्विषत्वं सम्पाद्य कुष्ठादिरोगिणे दीयमानेष्वमृतत्वं भवतीति तथा जिनसाधुनैकत्र विषयेऽपेक्षाभेदेन सङ्घटितेषु तेषु सम्यक्त्वं भवतीत्याह-तथा प्रचुरविषयलवा
