Samanyanirukti Gudharthatattvaloka

SR No.: 008448
Original Sutra Author: N/A
Author: Dharmadattasuri
Publisher: Chaukhamba Vidyabhavan
Total Pages: 190
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 5 MB

Page 36

सामान्यनिरुक्तिविवेचना
षाभावादिति ॥
ताशविशिष्टाघटकपदार्थाविषयकत्वस्येति तथासति प्रकृतलक्षणनिवेशश्च. यद्यविशिष्ठनिश्चयवृत्तिभेदप्रतियोगितावच्छेदकत्वाभावः प्रतिबन्ध कत्वेऽस्ति तद्पावच्छिन्नवत्वं वैशिष्ट्यश्च स्वावच्छिन्ननिरूपितविष. यित्व स्वावच्छिन्नाबच्छेदकताकप्रतियोगिताकभेदप्रतियोगितावच्छेदकत्वाभाववनिष्ठविषयताशून्यत्वोभयसम्बन्धेनेति ॥ __यद्यद्रूपावच्छिन्नस्य यस्ययस्येत्यादि सर्व गगनवद्वाच्यत्वादित्यादौ पूर्व वदोषवारणाय यद्यदपावच्छिन्नति तथाच सर्वत्वावच्छिनानामेव घ. टादीनां दोषघटकतया तपावच्छिन्नविषयताभेदस्य घटत्वावच्छिनविषयतायां सत्वान्नदोषः। इदपक्षकजातित्ववद्घटत्वकालीन वह्निसा. ध्यकस्थले ताशवघभाववद्मद स्वावच्छिन्नघटकत्वस्य जातित्वावच्छिन्नेसत्वेन तदवच्छिन्नविषयताभेदस्य जातित्वेन हदत्वावगाहिजातिमान्ताहशवहृयभाववानिति ज्ञानीयजातित्वावच्छिन्नदत्वनि ष्टविषयतायाम्किरहादव्याप्त्यापत्तिरतोयस्य यस्येति तत्तद्पावच्छि नविषयताभेदस्य निरवच्छिन्नविषयतायां सत्वेन तच्छून्य. त्वस्य दोषविषयकशाने विरहादसम्भवः स्यादतउक्तं किश्चिदवच्छि नेति तत्कल्पति लक्षणार्थः पूर्ववदेवबोध्या वैशिष्ट्यघटकसम्बन्धयो. मध्ये द्वितीयश्च सम्बन्धः स्वावच्छिन्नावच्छेदकताकप्रतियोगितानि. रूपितावच्छेदकताविशिष्टान्यकिश्चिदवच्छिन्नविषयताशुन्यत्वरूपः वै. शिष्ट्यश्च स्वावच्छेदकीभूतधर्मावच्छिन्नत्व स्वसामानाधिकरण्योभय. सम्बन्धेन ।
यतु स्वावच्छिन्नविषयितासमानाधिकरणभेदप्रतियोगितानिरू. पितविषयतानिष्ठावच्छेदकताविशिधान्यविषयताभिन्नकिश्चिदवच्छिनविषयताशस्यत्वंसम्बन्ध: वैशिष्ट्यश्च स्वानरूपितावच्छिन्नत्वसम्ब. न्धावच्छिन्नावच्छेदकतावदपावच्छिन्नत्व स्वनिरूपिताधेयत्वनिष्ठाव. उच्छेदकतानिरूपितावच्छेदकतावनिष्ठत्वोभय सम्बन्धेनति तनुच्छं चालनीन्यायेन वह्नयभाववभ्रदत्वावच्छिन्नविषयित्वाधिकरणे हद. त्वेन तद्भदावगाहिज्ञाने हृदत्वावञ्चितद्ध्वनिष्ठविषयताकत्ववान्ने। तिभेदस्य ताहशविषयित्वाधिकरणपत दूधदविषयकज्ञाने हदत्वाय. च्छिन्नत दनिष्ठविषयताबानोतिभेदस्य च सत्वेन इदत्वावच्छिन्नइ. स्वनिष्ठविषयत्वस्थ तारशावच्छेदकताविशिष्टान्यभिन्नत्वात्तच्छन्यत्व.