Samanyanirukti Gudharthatattvaloka

SR No.: 008448
Original Sutra Author: N/A
Author: Dharmadattasuri
Publisher: Chaukhamba Vidyabhavan
Total Pages: 190
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 5 MB

Page 181

सामान्यनिकिविवेचना नाभिमतोदुष्टइत्यादय एवं व्यवहाराः तेषामेवानान्तपुरुषीयत्वान्न तु काञ्चनमयधूमोदुष्टइत्यादयः काञ्चनमयत्वधूमत्वाभ्यान्धूमोदुष्टइति. व्यवहारस्य प्रामाण्यश्च साधनत्वेनाभिमत इत्येतदध्याहारेणैव सम्पाद. नीयम् । अन्यथा तृतीयान्तार्थस्य तदुभयवशिष्टयस्थ धर्मिमण्येवा. न्वयेन प्रामाण्यस्थासम्भवात् द्रव्यहेतुकस्थले द्रव्यत्वेन धूमोदुष्टो नतु धूमत्वेनेतिव्यवहारस्य प्रमाणिकत्वे स्वज्ञानविषयकप्रकृतहेतुता. वच्छेदकवरवरूपसम्बन्धधटितदुष्टत्वस्याव्याप्यवृत्तित्वे द्रव्यत्वाघ. च्छेदेन दुष्टत्वस्य धूमत्वावच्छेदेन तदभावस्य च धूमेऽवगाहितया तदुपपादनीयम् अन्यथा दुष्टत्वे द्रव्यत्वावच्छेद्यत्वस्य धूमत्वावच्छे. यत्वाभावस्य चावगाहितयैव तत् धूमोदुष्टातिव्यवहारश्च धूमत्वे दुष्टस्वावच्छेदकत्वमवगाहमानोऽप्रमाणमेवान्यथा तु प्रमाणमित्यवः ध्येयम् ॥ ___ यत्किञ्चिद्विशिष्टान्तरविषयतास्वव्यापकरूपावच्छिन्नाप्रयोज्यत्वनिवेशेन तत्सङ्गहस. म्भवादिति अथ ताइशरूपानवच्छिन्नत्वं स्वविषयतानिष्ठायामुभयाभावप्रयोजकाभावाधिकरणतानिरूपितप्रयोजकतायामेव निवेशयितुं युक्त प्रयोजकतानिरूपितप्रयोज्यत्वस्य द्विधानिवेशाभावेन लाघवात् प्रमेयत्वविशिष्टव्यभिचारविषयतानिष्ठायाः प्रयोजकतायास्ताहशव्या मिचारविषयतात्वाधच्छिन्नत्वेनातिप्रसङ्गवारणसम्भवात् व्यभिचार. घटितवाधविषयतानिष्ठा च प्रयोजकता न निरूपयनिरूपकभावानापन्न व्यभिचारघटकपदार्थविषयतात्वेन तारशेनावच्छिन्नेत्यव्याप्तिविरहा. बेतिचेन्न यत्र वहशे मेयत्वविशिष्टधूमाभाववत्तित्वस्याभावामा. वस्य चैका द्वयमितिरीत्यावगाहिश्शानं तमोमयाभावप्रयोजिकाया हे. तो साध्याभाववद्वात्तित्वाभावरूपव्याप्तिवैशिष्ट्यावगाहित्वाभावाधिः करणतायाः स्वविषयतानिष्ठम्प्रयोजकत्वं द्वयम्, एकं निरूप्यनिरूपकभावापनाव्यभिचारघटकपदार्थविषयतात्वावच्छिन्नं परमभावत्वाव. च्छिन्नप्रतियोगित्वसम्वन्धावच्छिन्नविषयतानिरूपिताभावत्वावच्छि.
स्वरूपसम्बन्धावच्छिन्नविषयतानिरूपितवाहित्वावछिनविषयता. स्वावच्छिन्नमस्तीतिद्वितीयस्योक्तरूपानवच्छिन्नत्वसम्भवेन मेयत्वविशिष्टव्यभिचार एवातिब्यातेस्तादवस्थ्यात् अभावाभावांशे प्रमत्वे नाभावाभाववाहित्वस्याप्रसिद्धत्वेन विशिष्टान्तरवासम्भवाद्विशिष्टा. न्तरव्यभिचारत्वावच्छिन्नविषयतास्वव्यापकत्वस्य केवलन्याभचाराव.