Samanyanirukti Gudharthatattvaloka

SR No.: 008448
Original Sutra Author: N/A
Author: Dharmadattasuri
Publisher: Chaukhamba Vidyabhavan
Total Pages: 190
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 5 MB

Page 165

सामान्यनितिविवेचना
१५७
लिनिश्चयत्वावच्छिन्न प्रतिबन्धकतायामपि सस्वेन तदवच्छेदकत्व स्यैव वाधविषयत्वे सत्त्वादितिवाच्यं व्याप्यप्रतिबन्धकतायां ज्ञानवै. शिष्ट्यानवच्छिन्नत्वस्य तदवच्छेदकत्वस्य वानतिरिक्तवृत्तित्वरूपस्य विवक्षितत्वात् एव मेयत्वविशिष्टबाधत्वस्यापि बाधत्वोपपत्तिः ।
एतेन वन्ह्यमाबवद्मदोघटइतिज्ञानस्य वन्ह्यभाववद्धदत्वावच्छि. नविषयत्वाव्यापकविषयताशून्यत्वेन व्याप्यप्रतिबन्धकतानवच्छेदक. विषयताभिन्नविषयतावत्वेन च तदीयविषयतामादायासम्भवतादव स्थ्यं नचोक्तवृत्तिताघटकास्वावच्छिन्नविषयत्वावच्छिन्नभेदप्रतियोगि. सानवच्छेदकविषयताशुन्यज्ञानीयत्वमेव परिस्कृतं सम्बन्ध इतिवाच्यम् उक्तनिश्चयविशिष्टनिश्चयमादायात्रापिदोषस्य दुर्वारत्यादिति. निरस्तमिति समाधत्ते च तन्न मनोरमम् ।
ज्ञानवैशिष्टयानवच्छिन्नस्वनिरूपकन्यनत्तिस्वरूपासिद्धिप्रतिब. म्धकतानवच्छेदकविषयताभिन्नविषयताशून्यज्ञानीयत्वविरहेण वाध. प्रतिबन्धकतावच्छेदकत्वामाववति धूमाभाववद्धदकालीनवलयमा. ववद्धदविषयित्वे वह्नयभाववध्रदत्वस्य वृत्तित्वात हानवैशिष्ट्याव. च्छिन्न प्रतिबन्धकतानतिरिक्तवृत्तित्वेन प्रतिबन्धकतावच्छेदकत्वाभाव. वति धूमाभाववद्वह्नयभाववत्कालीनवह्वयभाववध्रदत्वावच्छिन्नविष. यित्वे च तस्य वर्तमानत्वादसम्भवः नच स्वावछिन्नविषयित्वाव्या. पकधिषयिताशून्यज्ञानीयत्वस्वावच्छिननिरूपितत्वोभयसम्बन्धेनात्रा. पि वृत्तित्वम्बिवक्षितमिति न दोष इति वाच्यं वाहित्वमवृत्तिवहित्वाद्ध. हित्वबाहित्ववदवृत्तित्वादित्यादिस्थले वह्नित्वाभाववाहित्वम्बढित्वव. दितिश्चानस्याव्यापकविषयताशुन्यतया तदीयविषयतायाः स्वरूपा. सियादिप्रतिबन्धकत्वन्यूनवृत्तिबाधादिप्रतिबन्धकतावच्छेदकविषयः तान्यविषयताशून्यज्ञानीयत्वविरहेण चाव्याप्त्यापत्तेः नच निरुक्तधि. षयतान्यविषयता मुख्यविशेष्यतात्वेन प्रवेशनीयति न दोष इति वा. च्यं इदोघटभिन्नोवढेरित्यत्र वयभाववानहदोघट इतिज्ञानमादाय स्वरूपासिदावव्याप्त्यापत्तेः नच प्रतिबन्धकताव्याप्यत्वं प्रतिबन्ध कत्वाभाववदवृत्तित्वे सति तद्भिन्नत्वं तथाच निरुक्तम्रमवाधप्रतिब. म्धकताया: स्वरूपालिद्धिप्रतिबन्धकत्वान्याप्यत्वान्न दोषः न्यूनवृत्तिप्र. तिबन्धकतावच्छेदकत्वं वा यद्पावच्छिन्नविषयत्वम्प्रतिबन्धकतानतिरिक्तवात्ति तपावच्छिन्नत्वम्वाच्यमुक्तक्षाने तारशप्रतिबन्धकतान.