Page Text
________________
सामान्यनिरुकिविवेचना
हि तस्वम्बिशेषणम्तथाच न दोष इतिवदन्ति तदसत् हदोवलि मान्वयभाववजातिमत इत्यत्र जातिमानवह्नयभाववानितिज्ञानस्य तथासत्यवारणादव्याप्तेस्तदवस्थानादिति ॥
अत्र वाधादिज्ञानस्य लिङ्गाविषयकत्वाद्वयर्थत्वाचेत्यभिहि. तं मथुरानाथेन चिन्तामणिव्याख्याने तस्यायमाशयः याद्वष. यकत्वेनतितृतीयया यद्विषयकत्वस्येवोद्देश्यविधेयभावमहिम्ना लि. विषयकत्वस्याप्यवच्छेदकत्वलाभसम्भवेन तद्विवक्षायाम्वाधादि मानस्य लिङ्गविषयकत्वानियमेन तत्प्रतिवन्धकतायान्तस्यानव. च्छेदकत्वादव्याप्तिः लिङ्गविषयकत्वेऽवच्छेदकत्वाविवक्षणे चानति. प्रयोजनकत्वमिति ॥
तृतीयार्थीवच्छेदकः वमिति अथात्र विषयोघटो विषयिज्ञानमित्यु. भयविधानुभवादनुव्यवसाये भासमानावषयसम्बन्धस्य विषय. तारूपत्वे विषयितारूपत्वे वा क्षत्यभावाच विषयस्वमतिरि. तं तन्निरूपकत्वं विषयित्वं विषयित्वमतिरिक्तन्तन्निरूपकत्वमेव वि. षयत्वमित्यत्र विनिगमकाभावाद्विषयत्वविषायत्वयाद्वयोरेव वि. लक्षणयोस्सिद्धौ कस्य प्रतिबन्धकतावच्छेदकत्वमिति विमर्षे वि. षयित्वं न प्रतिबन्धकतावच्छेदकङ्गौरवात् तथाहि पर्वतोवह्निमानित्यस्य पर्वतत्वावच्छिन्नावशेष्यतानिरूपितवह्नित्वावच्छिन्नप्रकारतानिरूपितप्रकारितावनिश्चयत्वेन, प्रतिबन्धकत्वम्वाच्यं नहि तत्र प्रकारत्वविशेष्यत्वे अप्रवेश्य पर्वतनिरूपितविशेष्यित्ववह्निनिरूपित. प्रकारित्वयोस्साक्षादवच्छेदकत्वसम्भवः पर्वतांशे वह्नयनवगाहिनो. पि वहिप्रकारकपर्वताविशेष्यकज्ञानस्य प्रतिबन्धकत्वापत्तेः । नच प्रकारविशेष्ययोर्मध्ये विशेषणावलम्बत्वेन विशेष्यस्य प्रधानत. या विशयितारूपविशेष्यसम्बन्धावच्छिन्ने प्रकारित्वलक्षणविशेष णसम्बन्धाभ्युपगमात् प्रकारित्वावच्छेदकविशेष्यताबनिश्चयत्वेन, प्रतिबन्धकत्वे न गौरवम् । अस्तुवा परस्परमवच्छेद्यावच्छेदकभावस्तावतापि न नोहानिः कल्पनागौरवमित्तिचेत् ममावच्छेदद्याव. च्छेदकभावस्थ कल्पनं तव निरूप्यानरूपकभावस्येत्यविशेषादेकसद्भावेऽपराकल्पनस्याप्युभयोस्तुल्यत्वादितिवाच्य द्रव्यनिरूपितप्रका. रिताया वह्निनिरूपितत्वेन द्रव्यवान्पर्वतइत्यस्य प्रतिबन्धकत्वाप. स्या वह्नित्वावच्छिन्ननिरूपकतानिरूपितप्रकारित्वावच्छिन्नत्वं प्रवेश
| SR No. | 008448 |
| Book Title | Samanyanirukti Gudharthatattvaloka |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmadattasuri |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | |
| Total Pages | 190 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 5 MB |